Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Recep Uslu

Recep Uslu - Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu

Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Yazı Tarihi: Monday, April 13, 2020

Müzikolojik gelişmelerden anında haberdar olmak zor. Bunu bir de Yükseköğretim Kurumu anlasaydı Akademik teşviklerde müzik alanına uygun kriterler çıkarırdı eminim. Tıpla aynı statüdesiniz denir ama akademik değerlendirmede şartlarımız Tıpla aynı değil, özellikle Türk Musikisi/Müziği araştırmaları alanı.

Konumuz Meragi ve Camiul-elhan adlı eseri. Müzikolojik gelişmeden kast ettiğim ise BABAK KHAZRAİ’nin edisyon kritik metotla yapılmış eserin Tahran 2009 (hş.1387 Tabistan, ISBN: 978-064-2986-64-4) yılındaki baskısı. Bu baskıdan, birkaç yıl önce, 2016’da haberim oldu ve bugünlerde elde edip inceleme şansını elde ettim. Babak Khazrai’nin yazdığı bir makalenin tercümesi dolayısıyla Türkiye’de ilk defa akademik camiada adı duyuldu. Takip edebildiğim kadarıyla Babak’in Cami adlı baskısını Türkiye’de tanıtan bir yazı yayınlanmadı. Oysa onun yaptığı iş Meragi hakkında çalışanlar kadar Dünya veya Türk müzik teorisi tarihi çalışanlar için de, Meragi hakkında sağda solda konuşanlar için de önemlidir.

Defalarca yazdım, bu tür eserlerin bütün nüshaları üzerinden önce bir edisyon kritik yapılmalı, sonra tercüme edilmeli, aksi halde hatalardan ve eksikliklerden kurtulamayız. 100 yıl önce Meragi’nin Kenzul- elhan eserini arayan Rauf Yekta’yı hayırla analım ve devam edelim. Müzik tarihinin boşluklarını doldurmada mutlaka yapılan çalışmaların bir yeri var, hatta hataların bile. Sorun bu hatalar yaygınlaştıktan sonra düzeltmesi uzun zaman alıyor olmasıdır. Fakat her halde bu Akademik hayatın kaçınılmaz bir durumu. Nitekim Türkiye’de de Meragi’nin eserleri üzerinde çalışmalar, tercümeler yapılmıştır. 

Babak, bu yayında dünyada bir ilki gerçekleştirmiş. Cami’nin yazmalarını dikkate alarak ortak ve sağlıklı bir metin elde etmeye çalışmış, dipnotlarla farkları belirtmiş, tarihlere dikkat etmiş. Kendisine yardımcı olan bir çok kişiye önsözde teşekkür etmiş, ölenleri saygıyla anmış.

Babak bu eseri yayınlarken Cami’nin dört nüshasından yararlanmış: 1-808 tarihli Bodleian no.282, yazar nüshası (B), Meragi mühürlüdür. 2- Safer 818 tarihli NO nüshası, 3644, yazar nüshası (N.1), Meragi mühürlüdür. 3- Şahruh için yazılmış NO nüshası, 3645 ve 3646 ve 3649 ve 3650 numaralarıyla (N.2) kayıtlı nüsha, 4- Melik Kütüphanesi no. 2 / 6317 nüshası (N.M), daha geç tarihte yazılmış bir nüsha.

Babak’e göre 1 nolu B nüshası yani Bodleian 282 nolu Cami 808/1405’de yazılmaya başlanmış, 816/1413 tarihinde bitirilmiş. Yani ona göre Meragi’nin bu eseri yazması tam sekiz yıl sürmüş.

Babak’in dikkate aldığı nüshalardan sonuncusu Tahran Melik yazması, Kenzül-elhan adıyla kaydedilmiş, ama öyle olmadığını bundan beş yıl önce, konuyu bana getirenlerden elde ettiğim nüsha üzerinden yaptığım inceleme ile yine bu köşeden 6 Nisan 2015’te duyurmuştum. Babak de bu yazmayı Cami nüshası olarak edisyon krtitikte göz önünde bulundurmuş. Bu nüsha daha geç bir tarihte istinsah edilmiş, Meragi’nin 12 Haziran 1435 ölümünden çok sonra yazılmış. Fakat bir önemli noktaya dikkat çekiyor: Meragi bu nüshanın yazıldığı sırada 58 yaşında olduğunu yazmış. Ama bu nüshanın esas aldığı Cami yazması ortada yok, tarih yok. Ayrıca bu nüsha kayıp bir Cami nüshası olduğuna da işaret ediyor.

Babak bu edisyon kritik çalışması sırasında edindiği önemli çıkarımlarını önsözde paylaşmış: 1-Meragi’nin yaşı konusunda verdiği bilgilerden onun doğum tarihi hakkında yeni bir tahmini öneride bulunuyor: h.757-758/1357. 2-h.816/1413 yılında çocukları Abdurrahman ve Abdürrahim 12 ve yedi yaşında idiler. Buna göre geriye doğru hesaplandığında Abdurrahman’ın h.804/1401-1402 yılında; Abdurrahim’in de h.809/1406-1407 yılında doğduğunu tahmin ediyor. 3-Abdülaziz Meragizade’nin doğum tarihini belirtiyor: h.Muharrem 816/1413. 4-Meragi, h.778/1376 yılında Ramazanda Tebriz'de nevbet yarışmasını kazandığını Cami adlı eserinde belirtiyor. 5-Meragi’nin Timur’un oğlu Miranşah’ın hizmetinde iken onun cezalandırmasından korkarak h.802/1399 yılında kaçtığını ve Bağdad’a Sultan Ahmed’in yanına gittiğini, daha sonra gelip Timur’a teslim olduğunu, Timur’un onu affettiğine inanıyor.

Babak’in Cami baskısında, hadislerin de yer aldığı Mukaddime, 12 bab ve Hatime’den oluşan (Mecalis’in de içinde bulunduğu) Camiül-elhan metni, tashih edenin önsözünden sonra sayfa 1-460 arasındadır. Babak her bölümün dipnotlarını ilgili bölümün sonunda veriyor. Cami metninin sonunda sayfa 461-501 arasında yazmalardan sayfalar, sayfa 501-505 arasında Babak’in kullandığı kaynakça eserler, sayfa 505 den itibaren Arapçadan Farsçaya müzik terimleri sözlüğü (s.505-510), müzik terimleri indeksi (s.511 vd), isimler indeksi (s. 522 vd), ardından Arapça ayet, hadisler, deyimler, şiirler (Mecalis harici) indeksi (s.525-526). Baskının en sonunda tashih edenin girişinin İngilizcesi de var (s. iii-xi). 

En çok dikkat çeken noktalardan biri Mecalis bölümüdür. Taki Biniş bu kısmı ayrı bir basım yapmıştı. Babak, bu bölümün Cami’ye ait bir bölüm olduğunu, Mecalis öncesinde ve sonrasında Cami’deki konu anlatımlı fasıllardaki devamlılıktan hareket ederek ortaya almıştır. Ancak kullandığı iki nüshada bulunmayan sadece iki nüshasında görülen Mecalis’in aralarında farklar bulunduğuna da dikkati çeker. Cami’nin bazı nüshalarında olmaması Mecalis’in, Taki Biniş gibi ayrı bir eser gibi değerlendirilmesinin yanlış olmadığına işaret eder. Üstelik her Meragi eserinin edisyon kritikle bir ortak metin haline getirilmesi de ne kadar doğru?, özellikle aralarında büyük metin farkları varsa: Makasıd lis-Sultan Şahruh ve Makasıd lis-Sultan Murad adlı eserleri gibi.

Edisyon Kritik yöntemiyle bu tür eserler üzerinde çalışmaların ortak bir metin çıkarılmasında, eserin ortak bir metin üzerinden değerlendirilmesi açısından çok önemli bir yeri vardır. Fakat bir de farklı metinlerden oluşan nüshaların bir ortak metin haline getirilmesinde zararı olduğu anlaşılıyor, bu edisyona göre soru: Cami adlı eser kimin için yazıldı? ve ne zaman yazıldı? nüshalardan birinde var olup diğerlerinde var olmayan yazarın fikirleri için Cami adlı eserde şu bilgi var demek ne kadar doğru? Nitekim Babak nüshalar arası bazı metin farklarını dipnotlara taşımak zorunda kalmıştır. Buna benzer bir metot Meragi’nin Son Müzik Eseri (2018) adlı tercüme yayınımda ben de yapmıştım, ama yöntem sorgulanabilir. Dipnotlardaki bilgiler ihmal edilmemelidir.

Bu yazım aslında "Meragi ve Pandemi" hakkında olacaktı, bilindiği üzere Herat’ta veba salgınından 12 Haziran 1435’te öldüğü için. Vefatı pandeminin sonlarında oldu.

Babak Khazrai’yi, bu çalışmasından dolayı, Müzikoloji camiası  olarak tebrik ederiz, beni bilgilendirdikleri için de ayrıca teşekkür ederim. İşte Evde Kal Çağrısına uymanın bana kazandırdıklarından biri.

Evde Kal Türkiyem.

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Müzikolojiye müzik terimleri sözlüklerinin bir yenisi...
Müzikoloji: Değerli Bilgem söyle bana, Türk müziğine atıf var mı?..
Müzikoloji ve Hanefi Özbek’in Form-Tür ve Usul Bilgisi Yayınları...
Müzikoloji ve Gökhan Yalçın’ın Kevseri Mecmuası...
Müzikoloji ve Timur Selçuk’un ardından...
Müzikoloji ve terimlerle ilgili Dr. Göktan Ay’ın yeni kitabı...
Müzikoloji: Meragi’nin Zübdetül-Edvar’ı yayınlandı...
Müzikoloji ve "karabilim-bad science"...
Müzikoloji, Hafız Post Mecmuası, Buhurizade ve Kuçeksünbüle Makamı...
Müzikoloj ve saygı ile linç arasında…
Müzikolojide yeni bir bibliyografya…
Müzikoloji ve “Unmuzec İlimler Ansiklopedisi”nde müzik ilmi…
Müzikolojiye yön veren metinler...
Müzikoloji ve romanlarda müzik…
Müzikoloji: Meragi, Nesimi’den ilham aldı mı?..
Müzikoloji ve Mühr-i Süleyman...
Müzikoloji ve Müziğin İcadı, Mehmetşah, Pisagor, Şeyh-İ Musikar...
Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Müzikoloji, Müzik Sosyolojisi ve Meragi...
Müzikolojide ötekileştirme…
Müzikoloji ve 16. yy Türk müziği: “Orada bir musiki var”…
Müzikoloji ve elimdekiler
Yeni bir "Edvar"…
Müzikoloji ve yeni yıla giriş…
Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Müzikoloji ve Selim Dede Kimdir?..
Müzikoloji'de Oransay 30.Yıl Anması ve 1702 yılında Itri…
Müzikoloji, Asaf Halet Çelebi ve Todi Musikisi…
Müzikoloji ve Canfeza Edebiyat…
Müzikoloji ve Keman Tarihi ya da Saraydaki Kemancı 1777 …
Müzikoloji Ve Hafız Emin Işık’ın Kasidesi…
Müzikoloji ve Katibi Edvarı- 1530
Müzikoloji kütüphanesine yeni bir yayın: “Türk Musikisi Atlası”
Müzikoloji ve , Neyzen Özdönmez...
Müzikoloji ve Ökten’den Sanat Felsefesi…
Müzikoloji ve altı parmakla mucib problemi…
Müzikoloji ve adalet duygusu...
Müzikoloji makalelerinde bibliyografyanin yeri: Bibliyometri analizi…
Müzikoloji sefinesi ya da gemisi…
Müzikoloji ve Meragi’nin mavi boncuğu…
Müzikoloji ve mağara metaforu...
Müzikoloji ve Barış...
Müzolojide Dürretüt-Tac, O Eseri Şirazi Yazmadı; Meragi öyle diyor…
Müzikoloji ve uzay yolculuğu...
Müzikoloji ve Afyonkarahisar İbrahim Alimoğlu Çalgı Müzesi…
Müzikoloji ve Demetnağme; bir kadın bestekar Demet Tekin yeni albümü…
Müzikoloji ve tereke defterleri veya müzayede katalogları…
Müzikoloji: Nayi Osman Dede’ye verilen teşvik ve bize verilen teşvik…
Müzikolojide fedakarlık, adalet, bol toplumsal örnekli yeni yıl…
Müzikolojide bir sempozyum macerası: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nün Selam Vakti 745. Vuslat Yılında A.A. Konuk, Mesnevi, Fusus arasında intihal ve sadeleştirme
Müzikoloji ve Abdülkadir Meragi’nin hayaletleri...
Müzikoloji’de bir kaynak: Keşfü’l-Hümum 1341
Müzikoloji ve Cumhuriyet Bayramı…
Müzikoloji açısından “Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları”…
Müzikoloji, deprem, İstanbul ve Itri
Müzikoloji ve zevk-i selim…
Müzikoloji, Lazkiye ve Mehmet Ladiki…
Müzikolojide Bir Problem: “Kantemiroğlu 'Edvar'ını ne zaman yazdı? XVI ve XVII. Yüzyıllarda 'Edvar' var mı?..“
Müzikoloji ve Gürültü Teröristleri...
Müzikolojide Yusuf Kırşehri’nin Önemi: Yeni Sistemci Anadolu Edvarları Ekolünün Kurucusu…
Müzikolog Rauf Yekta küstü mü? "Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları" üzerine...
Müzikolojide Dualistlikten Deistliğe
Müzikoloji ve yeni Türkiye...
Müzikoloji, Müzikterapi ve Rahmi Oruç Güvenç…
Müzikolojide Rol Model -1-
Müzikoloji ve Neva Kâr’ın yıldönümü…
Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Müzikolojinin veya İTÜ TMDK’nın 43.YIL kutlaması…
Müzikolojide veya müzikte yansıma felsefesi…
Müzikoloji ve Bölüm Başkanı Stratejisi...
Müzikolojide ve Müzikte Sürrealizm
Müzikte Mimesis Felsefesi veya bir aldatmaca..
Bestekar Musli, Kuruyemiş Ansiklopedisi ve Müzikoloji …
Müzikte "katarsis"...
Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Müzıkolojı ve Cenaze Marşı ya da Segah Tekbir...
Müzikoloji ve Makasıdül-Elhan’ın kaç versiyonu vardır?
Müzikoloji, Edvar, Duvar, Yıldönümü...
Müzikoloji ve Edvarların Bir Yenisi: 1767 Yılı Hekimbaşı Edvarı …
Müzikoloji, Nuri Özcan Ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2017
Müzikolojide Çalışmalar: Türk Müziğinde Eğitim Çalıştayı…
Müzikoloji, keman eğitiminde yeni bir kitap…
Muzikolojide yeni bir terim önerisi: Eurogenetic
Müzikoloji : Bu eserin sahibi Nane’dir Nane! Muhayyer ağır çember “Vakt-i subh oldu“…
Müzikoloji ve Itri Haftası dolayısıyla yeni şeyler söylemek…
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2016
Müzikoloji ve Itri’nin yılbaşı şarkıları…
Müzikoloji, panel ve ödüllendirme, Itri …
Müzikoloji "eleştiri ve çuvaldız", "dedikodu ve çeki düzen"…
Müzikoloji, Ömer Hayyam, bilgi ve anlayış…
Müzikoloji ve 2016 Taşköprülüzade Sempozyumu
Müzikoloji ve koku tarihi veya Itri’nin babası ne iş yapardı?..
Müzikoloji, Astroloji ve Itrî …
Müzikoloji sanatın korunmasını zorunlu görür…
Müzikoloji ve küreselleşen keşif ilişkisi…
Bibliyografyasız müzikoloji olur mu?..
Türk müziği tarihinde ihtilalin öldürdüğü bestekar kimdi?
Itri'nin yaşadığı ihtilaller …
Müzikolojide ihtilallerin yeri veya yersizliği…
Müzikoloji, Bilimsel Müzikoloji, Müzikoloji Bölümleri, İdeal Müzikoloji, Müzikolog Terimleri…
Müzikoloji ve sanata verilen değer: Fehm-i muhsin
Müzikolojide Urmevi’nin Yeri ve Müzik Eğitiminde Kadim Altı-Parmak Metodu… Recep Uslu
Urumiyeli Safiyyüddin ile “Devirler“ üzerine müzikoloji sohbeti...
Müzikolog Nobel ödüllü Urmiyeli Safiyyüddin ve “Hayali Meşk Hikayesi -2”
Müzikolojide iki ucu xxxlu değnek…
Müzikoloji, icra değişiklikleri – 2
Müzikoloji ve icra değişiklikleri, problemleri…
Müzikolojiye takviminizde yer ayırın: Bilgi-şölenleri/ sempozyumlar ve kongreler…
Müzikoloji ve Meragi’nin besteleri…
Müzikolojide Perde Transkripsiyonları ve Meragi’nin yeni bir eseri: Muhtasar Der İlm-İ Musiki...
Itri’nin keşfedilen yeni bir eseri mi? Evet, yeni bir şiiri…
Müzikoloji ve tercümelerin katkısı…
Türk Müziğinin “Bütünlüğü”ne evet - Itri Adına Ödül Organizasyonu…
Müzikoloji ve akademik çalışmaları teşvik…
Yeni yıl muamması: Itri muammasını çözen var mı?
Gencebay’a verilen ödül ve müzikolojide türler konusu…
Sanatçı, müzikolog, metodoloji ve yazı hakemliği…
Müzikoloji Atölyesi ve Sonuçları -1-
Muzikoloji ve Din...
Müzikoloji: Yanlışların karşısında durma cesareti...
Olmadı Kâmil Hoca: Müzik, eleştiri ve doğruluk...
Medeniyet sanat ve müzik...
Bir bestenin notası: Ahmed Hatiboğlu
İki kitap tanıtımı: Itri ve Makedonya’da Piyano, Prof.Dr. Aida İslam ve Balkan Türk Müziği
Panayot Abacı ve Türkiye’de müzikoloji kolay mı?..
Müzikolojiden Uluslararası Konservatuvara Makam Teorisi...
Müzikolojide birleşelim -3-
Müzik terapi ile başbaşa...
Müzikolojide birleşelim -2-
Bir “Müzik Bibliyografyası“nın başına gelenler...
Müzikolojide birleşelim...
1. Gazi Türk Müziği Günleri, Sazendeler Yarışması ve Müzikle tedavi olur mu?..
Türk Müziği Yarışması ve Uluslararası Sanat Müziği Kaynakları…
Gazi Üniversitesi’nde Kutlu Doğum Haftası ve Üniversiteler...
Ruhi Ayangil'in mektubu müzikolojinin feryadıdır...
Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Müzikolojide Yeni Bir Metot: Bibliyometri Analizi
Müzikolojinin nedir şu edebiyat biliminden çektikleri...
Bugünlerin müzikolojik faaliyetleri...
Tarihi gerçekleri yazmak...
Müzikoloji ve sosyal psikoloji...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Müzikoloji mesleğini seçmiş isen rakamlarla konuşabilmeli ve de yazabilmelisin...
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.31ms