Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Ayhan Sarı

Ayhan Sarı - Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...

Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...
Yazı Tarihi: Thursday, February 16, 2017

Çalgı yapımcılığı müziğin gelişmesinde temel itici güçlerden biridir.  Nasıl belli disiplinlerin "olmazsa olmazları" var ise çalgı yapımcıları da müzik için öyledir.  Profesyonel çalgı icracılarının samimi çalgı yapımcısı dostları bulunur. Müzikologlarımız  bu dostlukları tesbit etme zamanını bulabilirler. 

Çalgı yapımcıları esrarengiz işler başarırlar. O mükemmel tını güzelliğini nasıl elde ettiklerinin ana nedenini çoğu zaman kendileri de bulamazlar.

Söz meşhurdur:

"Amatörler bir yaptıklarını bir daha yapamazlar"

Çalgı yapımcılığı mesleğimiz bir türlü profesyonelleşememiştir. Meslekleri buna izin vermez.

Fabrikada yapılan gitar, keman vs çalgılarda standardizasyon olsa da yapımı biten çalgılar arasında farklılıklar bulunur.  

Her çalgıya özgü tını güzelliği ve malzemesi açısından standart ölçüm verilerinin tümü henüz bir bankada toplanmış değildir.

Ölçüm çeşitliliği maddelerinin, noktalarının çoğalması bu alanın esrarengizliğini tümüyle ortadan kaldıramasa da aşama kaydettirecektir.

Kimisi ağaçtan, kimisi ağacın işlenme becerisi sonucu olan gelişmede -örneğin- "tel" yerinde saymaktadır.

Hele metal tele geçildiğinden beri çalgılarda yeni sorunlar belirmiştir.

Bağırsak telin akort oturma süresinin uzun olması ve dayanım süresinin azlığı 19.yy  sonlarında sorun olarak karşımıza çıkarken çare metal telde görülmüş, dünyada yaygın olarak kullanılan hemen tüm çalgılar metal ve naylon telleri tercih eder olmuştur.

Oysa 21.yy da teknoloji metal telin soğukluğunu ve iç gıcıklayıcı tınısı yerine amaca/isteğe uygun uygun tel maddesini imal edebilecek düzeydedir.

Çalgının parmak izini tesbit teknolojisi Türkiye'de henüz görülebilir boyutta değildir.

Çalgı yapımcıları, müzisyenler tarafından beğenilen çalgılar imal ederler ki "müzisyenler tarafından beğenilmek" her çalgı yapımcısının ulaşmak istediği noktadır.

Klasik/popüler müzik tarihinde çalgı yapımcıları "çalgılarının dayanıklılığı" ve "çalgıda gelişme kaydedenler" olarak iki ana kategoride değerlendirilirler.

Oysa bu iki ana kategorinin arasında çalgılar açısından öyle gelişmeler vardır ki…

Tarihe geçmemiş, yazıya bile dökülmemiş.

Çalgı müzelerimiz kurulmaya başlandı. İlkinin (İzmir MÜZİKSEV) içinde sergilenen çalgılarının toplanması / imali yılları ve sonunda amacımız olan müzenin kuruluşuna Sn. Güner Özkan ile birlikte bizzat tanıklık ve yardım etme imkanını bulduk. Ardından Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi kuruluşu geldi. Davet üzerine orada da konun derinlikleri hakkında fikrimizi beyan ettik.

Organoloji, yani çalgı bilimi içeriği Türkiye'de henüz anlaşılmaktan çok uzak görünmektedir. Konu ya çalgıları vitrin malzemesi gibi sergilemek, ya Avrupa'da 20.yy başında yapılan sınıflamayı olduğu gibi almak, ya da ordan- burdan edinilmiş yüzeysel tarihi bilgileri yazmak olarak algılandığına tanık oluyoruz.

Oysa çalgılar kullanıldıkları müzikte yaşayan en önemli varlıklardır. İnsan elinde canlanıyorlar. Kişilik kazanıyorlar.

Çalgıların deviniminin içindeki detay üzerinde durulmamış/görülmemiş yıllar yılı. (Müzisyenin çalgısının kırılmasının ne sevap, ne de günah olması şeklinde yüz yıllar yılı süregelen algı çeşitliliğinin bunda etkisi olabilir)

Hala da öyle, görülemiyor.

Organoloji üç/beş çalgıyı sergilemek ve tarih anlatmak değildir.

İçine müzisyenin onu kullanımı ve dinleyen girer ki -virtüöziteden, orkestra içindeki eski ve yeni kullanımına- asıl muamma burada başlar.

Bu muammayı çözme uğraşı bilincine/boyutuna erip, çalışma yürütene, sonuçlarını paylaşana organolog denir.

Organoloji durağan değil, canlı bir bilim alanıdır. Sürekli devinir.

*   *   *

Türkiye'de çalgı yapımcıları marangoz sınıfına girdiklerini belirtmek gerek. 

Kaç müzik okulumuzda çalgı yapım bölümü vardır ve buralarda hangi çalgıların yapımı ana ders olarak öğretilir? 

Bu sayı iki elin parmaklarından biraz fazla ve yapımını öğrettikleri çalgı da genellikle kemandır.

İTÜ TMDK, EÜ DTMK başta olmak üzere Anadolu Üniversitesi, Bülent Ecevit Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi konservatuarlarımızda daha çalgı yapım bölümü bulunmaktadır. Bu arada Süleymanpaşa Belediyesi Çalgı yapım kurslarını yaptıkları başarılı işlerden dolayı saymak gerekir. 

İstanbul'da rahmetli Cafer Açın, İzmir'de Veyis Yeğin akademik kurum çatısı altında özverili çalışmalarıyla öne çıkmışlardır. Onların sonrasında çalgı yapımcılığı "müzik teknolojisi" sınıfına sokulmuş, adeta eritilmiştir.

Dolayısıyla çalgı yapımcılığı eski usul yapım teknikleriyle yürümektedir. İstedikleri malzemeyi bulabilecekleri alt yapı oluşturulamamıştır. Ağaçlarını çalgı hammaddesi satıcılarından değil, oduncudan seçerler.

Bunlar hep o kendi coğrafyasının koşullarını özümsemeyip, batıdan yapılmışları olduğu gibi alan kişilerin sonuca götürmeyen, yerinde saydıran uygulamalarının sonucudur.

07 Şubat 2017 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde yayınlanan haberde ("2023'e kadar iş yok" Nuran Çakmakçı, Hürriyet Eğitim, sf.22) 2023'e kadar öğretmen olarak iş geleceği karanlık görünen 20 meslek grubunun içinde çalgı yapımcılığı da yer alıyordu:

Tesbit şöyleydi:

MEB Müzik aletleri yapımı öğretmenliği:

Öğretmen mevcudu: 7

Kurum fazlalığı: 1

Doluluk oranı: % 116.67

*  *  *

Çalgı yapımcılığın gelişmemişse, orkestran da gelişmemiştir.

Çalgı yapımcılığın gelişmemişse, müziğin de gelişmemiştir.

Ordan burdan topladığın derme çatma çalgılarla oluşturduğun gruplara orkestra dersin.

Çalgı gelişimi müzisyenin ihtiyaç duyduğu gelişim ile doğru orantılıdır.

Çalgı teli teknolojisi ise adeta sıfır düzeydedir ki tellerin yapıldığı hammadde karışımından, bu karışımın hangi frekanstaki basıncının hangi ağaç üzerinde, en güzel tınıyı vereceği ve uzun yıllar dayanacağı çalışması -tezgaha girip deneme sonuçlarının tesbiti bir yana- fikirlerde bile yer bulur halde görünmemektedir.

Dememiz o ki:

Orkestranı kuramazsan,  çalgı yapımcılığını bir sanayi kolu olarak geliştiremez, ekonomine katamazsın…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Orkestra müziğin fabrikasıdır...
İşlevsel Müzikoloji - Functional Musicology…
Kemençe Kuartet ve Türk Müziği Orkestrasına giden yola bugünden bir bakış…
Arabesk müzik geri (mi) dönüyor?..
Gültekin Oransay'ın ardından 30 yıl…
“Mızıka“ kelimesi ile “mızıkçılık“ arasındaki ilişki…
Nüfuzun sanat üzerine etkisi…
Müzikte batılılaşma travması “tedavi“ edilebildi mi?..
Türkiye'de Türk Müziği Orkestrası'nı yönetecek şef var mı?..
Topluluktan orkestraya...
Geleneksel Türk müziği tarihine ışık tutacak bu yazı ne zaman yazılmış?..
Para karşılığı akademik yayınlar skandalı…
III. Kuzey Kıbrıs Korolar Festivali’nin ardından...
Müziğin bilimini biraz fazla mı abarttık ne?..
Transistörlü radyodan internet radyosuna ve sonrası…
Müzikolojinin temeli “1. derece kaynak“ bilgileridir…
Tanbur çalgısını unutturanlar…
Toplumsal sorunlarımızı halletmeden temel müzikal sorunlarımızı çözemeyiz…
Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…
Müzik Üniversitesi’nden 2. Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne…
Çanakkale Korolar Festivali'nin ardından…
7’sinden 70’ine Türk müziği bütünlüğünde saplantılar/bölünmeler...
El yordamı müzikologları…
“Frankfurt Musikmesse - 2017“ izlenimleri…
Hobi koroları...
Çanakkale'de ateşe kalkmak…
Korolar Festivali'nde ilk kez Geleneksel Türk Müziği Koroları da sahne alacak…
Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...
Türkiye Koro Festivalleri tarihinde bir ilk: Çanakkale Korolar Festivali'ne GTM koroları da katılıyor…
“Geleneksel Müzik Konservatuarı“ üzerine yazmıştık…
Musiki Dergisi akademik teşvik kriterlerini karşılamamaktadır…
Düşen uçaktaki Kızılordu Korosu ve Koro Söyleme üzerine…
Plaklar, 20. yy. müziğinin tanıkları…
Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…
Türk Musikisi Federasyonu'nun İstanbul'da toplanması üzerine...
GTM'de melek üçgeni…
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi…
Sanatta ücret iadesi…
Koro müziği yükselen değer...
Bravo Sayın Başkan…
Biri okunmuyor, birine yazı gelmiyor...
Devlet Kültür Paketi 2016 ve 2007 tarihli yazımız: “Her ilimize değil, her ilçemize yarı profesyonel koro“…
Geleneksel Türk müziğinde “Açı“ …
Orhan Gencebay ile TMDK'da söyleştik…
Müzik varsa müzik eleştirmeni de vardır...
Doğudan müzik ithaline beş kala...
Ayrıştırmak lazım…
Emek Sineması restorasyonu tamamlandı…
GTM amatör koroları faydalı mı, zararlı mı?..
Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…
Beş maddenin çağrıştırdıkları…
Müzikte ilk ve orta öğretim…
Öykünmeden intihale...
İyi ki Devlet Koroları var...
II. Kanun Sempozyumu ve Festivali ardından...
Divan Orkestrası...
Sokaktaki sevgisizlik...
Misafir sanatçılar için Muhalefet'ten kanun teklifi...
Panayot Abacı belgelediği dönemi kapattı…
Türk keman virtüözü Muhammed Yıldırır’ın Guinnes rekoru…
Müzik ile tedaviden heavy metalcilerin aklanmasına...
“Şarkı / Beste Yarışmaları“ sonuçlarının toplum yansımaları…
Bitlisli elektro gitar yapımcısından, İzmirli metal profil saplı bağlama yapımcısına...
Ali Rifat Çağatay, Şark Musiki Cemiyeti, Süreyya Paşa...
Seçim 2015'de partilerin müziğe yaklaşımı...
Geleneksel Türk müziğinde repertuar dersi nasıl olmalı?..
Yegane dostları okumayanlardır...
Şeyh El Ud, Suudi Arabistan’da…
Türk pop müziğini arabeskten sıyıran besteci: Kayahan...
Eski gazinolara özlemin konseri...
Geleneksel Türk müziği çalgılarınca oluşturulmuş çoksesli oda müziği kümeleri ve uluslararası sergileme bilinci...
Her ile değil, her ilçeye yarıprofesyonel korolar...
Musiki kelimesinin şapkacıları...
Müzik uğraşanlarını değerlendirme boyutu...
Ben pişirdim, sen ye!..
Kültürün ekonomiye katkısı…
“La” nasıl oldu “Neva” ?..
Müzik ağaçlarından filizlere çabalar…
Geleneksel Türk müziğinde 'Pruning' strategy ...
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi...
Nerde o “Hayal Gibi Ezgiler“...
Sempozyum dönüşü...
Eurovision'dan Turkvision'a değişen nedir?..
Bağlama satılan ilk TV reklamı...
Notayı konuşturamayanlar...
Cumhuriyet müzik tarihimizdeki dargınlıklardan güncel kesit...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Dünyanın 7 hatası: Emeksiz servet, vicdansız zevk, kişiliksiz bilgi, ahlaksız ticaret, insaniyetsiz bilim, feragatsız ibadet, ilkesiz siyaset…
(Mahatma Gandhi)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.30ms