Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Ayhan Sarı

Ayhan Sarı - Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…

Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…
Yazı Tarihi: Wednesday, November 23, 2016

Padişah III.Selim'in de hocası Tanburi İzak'tan 20.yy'a değin süren tanbur icra  ekolüne yeni bir ekol ekleyen Tanburi Cemil Bey'in vefatının 100. yılını diğer bestecilerimize oranla şaşalı bir şekilde yad ettiğimiz şu günlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın Pakistan Ziyareti sırasında Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nın teksesli olarak "Bursa'nın ufak tefek taşları ve Üsküdar'a gider iken" türkülerimizi seslendirmeleri Sn. Recep Tayip Erdoğan, Eşi Sn. Emine Erdoğan ve diğer erkânın dinlemesi görüntüleri bize, 19.yy başından 20.yy başına kadar süren, hala da izleri açık olarak görülen Osmanlı Fasl-ı Cedid akımı ile dünyanın ilk konservatuarlarından Muzika-yı Humayun'u hatırlattı.

Tanburi Cemil Bey'in oğlu Mesud Cemil, babasının yaşadığı dönemin hazırlayıcı uygulamasının 19.yy’daki başı Giuseppe Donizetti’nin amacını çok güzel ve de naif bir şekilde özetlemiştir:

“Donizetti’nin gayesi bandodan başlıyarak, emniyetli adımlarla büyük orkestraya geçmek ve bu aletle İtalyan musikisini Saray muhitine sevdirdikten sonra, saray dışına, halka doğru genişletmekti.” (Mesud Cemil "Tanburi Cemil Bey", 1947: sf.46).

Bugün “Eğer bu gaye batı çalgıları değil de, GTM çalgıları özneli olarak o zaman uygulanmaya başlanmış olsaydı” diye hayal ettik …

Cemil Bey’in batı müziği ile ilgilenmesinde saray çevresinden Burhanettin Efendi, Abdürrahim Efendi, Tevfik Efendi gibi şehzadeler Şerif Ali Haydar Paşazade Damat Mecit Bey ve kardeşi Şerif Muhittin (Targan), Damat Fahir Bey gibi Aristokrat simaların etken olduğunu oğlu Mesud Cemil yazar.

Cemil’in musiki geleceği hayalinde fasl-ı cedid akımından etkilendiğini -ömrü yetmese de- Musa Süreyya Bey ile kurdukları Dar’ül Musiki-i Osmani Cemiyeti'nden anlıyoruz.

Fasl-ı Cedid hakkında Tanburi Cemil Bey'in oğlu Mesud Cemil’in 1947'de yazdığı "Tanburi Cemil Bey" kitabında yazdığı safiyane sözleri ilginçtir:

…Başı insan, kulakları tavşan, ayakları ceylan doğup bir müddet yaşadıktan sonra ölen hilkat garibeleri gibi o zamanlar ortaya çıkmıştı… Heyeti bir orkestra gibi değnekle idare eden bir şef, birkaç ney, kemanlar, udlar, bir viyolonsel, birkaç kitara, iki kanun, üç-dört mandolin, bir flüt, iki lavta, basso partisini çalan bir trombon ve bir düzineden fazla genç hanende… Bu acayip ve melez kadro ile armonize edilmiş olarak garp tonalitelerine yakın makamdan fasıllar, köçekçeler, saz semaileri, peşrevler, longalar, sirtolar, harcıalem şarkılar, güfteli mehdiye marşları vs’den mürekkeb bir repertuara sahipti. Bu parçaları ve fasılları armonize edenler Guatelli talebelerinden Binbaşı Osman Efendi, Paris’teki tahsilinden dönen Binbaşı Saffet Bey’in talebelerinden Binbaşı Faik Bey idi. Binbaşı Osman Efendi iyi bir oboist idi, marşlar ve şarkılar bestelemişti. Faik Bey de bas tuba ve kitara çalardı. Faslı Cedid’in şefi bagetli Miralay Hilmi Bey idi. Hepsi unison okuyan ve genç hanendeleri Muzıkalı Lütfi Bey ile sonradan Sultan Reşad ve Vahidettin saraylarında sonuna kadar sermüezzin kalmış olan İsmail Hakkı Bey yetiştirirlerdi”.

Aralarında Neyzen Raşit Efendi, Kemani Haydar Bey, Kemani Mahir Bey, Udi Arap Cemil, Udi Şekerci Cemil, Viyolonselist Niyazi Efendi, Kitaracı Sabri ve Arif Beyler, Mandolinci Çerkes Arif Bey, Kanuni Haydar Bey, Flütist Rıza Bey, Tromboncu Mehmet Bey ve Kadıköylü Lavtacı Hacı Bey gibi birçok GTM’çisinin bulunduğu yukarıdaki tablo; Tanburi Cemil Bey’in teneffüs ettiği havayı tasvir etmesi ve o dönem müziğinin ikircikliği bakımından bize bir bakış açısı sergiliyor.

İşte Mesud Cemil Tel'in bu sözleridir ki TM’de orta yolcuların neden bir türlü bellerini doğrultamadıklarına dair açıklık getirir ve günümüzdeki GTM'nin durumunu bir de bu tarihi bakış açısından görmek, değerlendirmek gerekir.

Fasl-ı Cedid ve ardından gelen Muzıkayı Humayun (1828)  ile günümüz Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nın bando çalgılarıyla armonize bile etmeden teksesli icrasının bulundukları düzey bakımından anlaşılması, bize kendi içinde sahipsiz bir şekilde salınmaya bırakılmış müziğimizin, yaşadığımız GTM  çıkmazının açıklanmasında, yeni çözümler üretilmesinde özellikle karşılaştırma yapmak da dahil olmak üzere taze bir bakış açısı getirebilir.

Görülmektedir ki orada Muzika-yı Humayun Orkestrası'nın bir benzeri birebir hala yaşıyor.

Günümüz Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nın Cumhurbaşkanımız huzurundaki konseri, Muzika-yı Humayun Orkestrası'nı anımsatması bakımından bize ilginç geldi.

İzleyebilirsiniz:

http://www.musikidergisi.com/video-117-muzikayi_humayun_ve_pakistan_cumhurbaskanligi_orkestrasi.html#galeri 

 

 

 

 

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Orkestra müziğin fabrikasıdır...
İşlevsel Müzikoloji - Functional Musicology…
Kemençe Kuartet ve Türk Müziği Orkestrasına giden yola bugünden bir bakış…
Arabesk müzik geri (mi) dönüyor?..
Gültekin Oransay'ın ardından 30 yıl…
“Mızıka“ kelimesi ile “mızıkçılık“ arasındaki ilişki…
Nüfuzun sanat üzerine etkisi…
Müzikte batılılaşma travması “tedavi“ edilebildi mi?..
Türkiye'de Türk Müziği Orkestrası'nı yönetecek şef var mı?..
Topluluktan orkestraya...
Geleneksel Türk müziği tarihine ışık tutacak bu yazı ne zaman yazılmış?..
Para karşılığı akademik yayınlar skandalı…
III. Kuzey Kıbrıs Korolar Festivali’nin ardından...
Müziğin bilimini biraz fazla mı abarttık ne?..
Transistörlü radyodan internet radyosuna ve sonrası…
Müzikolojinin temeli “1. derece kaynak“ bilgileridir…
Tanbur çalgısını unutturanlar…
Toplumsal sorunlarımızı halletmeden temel müzikal sorunlarımızı çözemeyiz…
Türkiye’de Batı müziği olmasaydı, GTM kurumları olmazdı…
Müzik Üniversitesi’nden 2. Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne…
Çanakkale Korolar Festivali'nin ardından…
7’sinden 70’ine Türk müziği bütünlüğünde saplantılar/bölünmeler...
El yordamı müzikologları…
“Frankfurt Musikmesse - 2017“ izlenimleri…
Hobi koroları...
Çanakkale'de ateşe kalkmak…
Korolar Festivali'nde ilk kez Geleneksel Türk Müziği Koroları da sahne alacak…
Türkiye'de çalgı yapımcılığı mesleği üzerine...
Türkiye Koro Festivalleri tarihinde bir ilk: Çanakkale Korolar Festivali'ne GTM koroları da katılıyor…
“Geleneksel Müzik Konservatuarı“ üzerine yazmıştık…
Musiki Dergisi akademik teşvik kriterlerini karşılamamaktadır…
Düşen uçaktaki Kızılordu Korosu ve Koro Söyleme üzerine…
Plaklar, 20. yy. müziğinin tanıkları…
Osmanlı Muzika-yı Humayun ve Pakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrası…
Türk Musikisi Federasyonu'nun İstanbul'da toplanması üzerine...
GTM'de melek üçgeni…
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi…
Sanatta ücret iadesi…
Koro müziği yükselen değer...
Bravo Sayın Başkan…
Biri okunmuyor, birine yazı gelmiyor...
Devlet Kültür Paketi 2016 ve 2007 tarihli yazımız: “Her ilimize değil, her ilçemize yarı profesyonel koro“…
Geleneksel Türk müziğinde “Açı“ …
Orhan Gencebay ile TMDK'da söyleştik…
Müzik varsa müzik eleştirmeni de vardır...
Doğudan müzik ithaline beş kala...
Ayrıştırmak lazım…
Emek Sineması restorasyonu tamamlandı…
GTM amatör koroları faydalı mı, zararlı mı?..
Fotoğraftan “Ortak Kültürel Coğrafya Orkestrası“na…
Beş maddenin çağrıştırdıkları…
Müzikte ilk ve orta öğretim…
Öykünmeden intihale...
İyi ki Devlet Koroları var...
II. Kanun Sempozyumu ve Festivali ardından...
Divan Orkestrası...
Sokaktaki sevgisizlik...
Misafir sanatçılar için Muhalefet'ten kanun teklifi...
Panayot Abacı belgelediği dönemi kapattı…
Türk keman virtüözü Muhammed Yıldırır’ın Guinnes rekoru…
Müzik ile tedaviden heavy metalcilerin aklanmasına...
“Şarkı / Beste Yarışmaları“ sonuçlarının toplum yansımaları…
Bitlisli elektro gitar yapımcısından, İzmirli metal profil saplı bağlama yapımcısına...
Ali Rifat Çağatay, Şark Musiki Cemiyeti, Süreyya Paşa...
Seçim 2015'de partilerin müziğe yaklaşımı...
Geleneksel Türk müziğinde repertuar dersi nasıl olmalı?..
Yegane dostları okumayanlardır...
Şeyh El Ud, Suudi Arabistan’da…
Türk pop müziğini arabeskten sıyıran besteci: Kayahan...
Eski gazinolara özlemin konseri...
Geleneksel Türk müziği çalgılarınca oluşturulmuş çoksesli oda müziği kümeleri ve uluslararası sergileme bilinci...
Her ile değil, her ilçeye yarıprofesyonel korolar...
Musiki kelimesinin şapkacıları...
Müzik uğraşanlarını değerlendirme boyutu...
Ben pişirdim, sen ye!..
Kültürün ekonomiye katkısı…
“La” nasıl oldu “Neva” ?..
Müzik ağaçlarından filizlere çabalar…
Geleneksel Türk müziğinde 'Pruning' strategy ...
Devlet Korosu Şefinin Yaşamsal Anatomisi...
Nerde o “Hayal Gibi Ezgiler“...
Sempozyum dönüşü...
Eurovision'dan Turkvision'a değişen nedir?..
Bağlama satılan ilk TV reklamı...
Notayı konuşturamayanlar...
Cumhuriyet müzik tarihimizdeki dargınlıklardan güncel kesit...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Tartmak, kıyaslamak ve düşünmek için oku…
(Francis Bacon)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.67ms