Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Gökhan Yalçın

Gökhan Yalçın  - Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -15-

Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -15-
Yazı Tarihi: Tuesday, February 9, 2021

Kitabu İlmi'l-Musiki alâ vechi’l-Hurûfât adlı eserin müellifinin kim olduğuna dair herhangi bir not düşülmemiş olmasına karşın, nota mecmuası bölümünde kayıtlı besteler arasındaki bazı saz eserlerinin Kantemiroğlu'na ait olduğu notu düşülmüştür. Atfedilen eserlerin Kantemiroğlu'na ait olup olmadığına ilişkin aşağıda linki verilen makalenin incelenmesini tavsiye ediyorum:

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/912656

İlgili makaleyi özetleyecek olursak;

1. Kitabu İlmi'l-Musiki'nin nota mecmuası bölümünde Kantemiroğlu'na ait olduğu îmâ edilen eserlerin başlıkları incelenmiş ve besteci isminin sonradan eklendiği görülmüştür. Kantemiroğlu'nun kendi bestelerinde rahatlıkla ismini yazacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle ilk etapta bu eserlerin ona ait olmadığı şüphesini uyandırmaktadır.

2. Kitabu İlmi'l-Musiki'de verilmiş olan makam tanımları ile incelenen saz eserlerinin seyir özellikleri karşılaştırıldığında ciddi farklılıklar görülür. En önemli farklılığın ise karar perdelerinde olduğu, kimi eserlerde ise makamı oluşturan bazı perde seslerinde farklılıklar olduğu görülmüştür.

Bu denli ciddi farklılıklar, yani nazari açıdan verilen makam bilgileri ile eserlerin seyir özelliklerinin örtüşmemesi, bestekâr ile kitabın müellifinin aynı kişiler olmayacağına/olamayacağına işaret eder. Örneğin, Kitabu İlmi'l-Musiki'de nühüft, bestenigâr ve dügâh/uşşak makamlarının açıklamaları ya da icrası konusunda tartışmalar olduğuna dikkat çekilir. Üstelik müellif, "akıl dışı" makam tarifleri yapıldığını şu cümleler ile vurgular:

"…daha nice beyhude ve akıldan hariç sözler aralarında şayi ederler. Ol ecilden hakîr bu makule [çeşit] kimselerin muhtelit ve müşevveş [belirsiz, karışık] güftelerine [sözlerine] çok taaccüp edip [şaşırıp] bu makamı-ı muazzam ve kayyamın [kıymetli] tarifini bilmediklerine hayrân kalırım[1] [hayret ederim]"

Bu sözleri kitabına kaydeden müellifin, "akıl dışı" olarak belirttiği, "şaşırdığı" ve hatta "bilmediklerine hayran kaldığı" makam tarifinde bir eser yazmış olması beklenemez. Fakat bu "akıl dışı" tarife uygun olarak bestelenen bir eser de Kantemiroğlu'na atfedilmiştir.

Bu durumda şu cümleyi kurmakta imtinâ etmeye gerek yoktur: Atfedilen eserler Kantemiroğlu'na ait ise Kitabu İlmi'l-Musiki'nin müellifi Dimitri Kantemir olamaz. Zira Rauf Yekta Bey, Kantemiroğlu'nun bestekâr olduğuna ve meşk ile intikali sağlanmış bazı eserlerinin olduğuna dikkat çekmektedir. Rauf Yekta Bey Şehbal Dergisi'ndeki yazısında zamanına kadar ulaşan besteler içerisinde Kantemiroğlu'na ait olanları şu şekilde saymaktadır:

"Âsâr-ı mûsıkiyyesinden birçoğu zâyi olmuş ise de sultânî-nevâ semâîsiyle nişâburek makâmında bir beste ve bir semâîsi; sultân-î ırak, pençgâh, bûselik-aşîrân, ısfahân-ı cedîd, uşşak, nihâvend makâmlarındaki pîşrev ve semâîleri bâkî kalabilmiştir.[2]"

 Kitabu İlmi'l-Musiki'de yüzlerce saz eserinin içerisinden bir kaçının Kantemiroğlu'na ait olduğunu düşünen ya da bilen ve bu bilgisini eserlerin üzerine sonradan da olsa not düşmek ihtiyacı hisseden musikişinas ya da musikişinasların, elinde bulundurduğu iki ciltlik eserin (Kitabu İlmi'l-Musiki) müellifini belirtecek bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmaktadır, vesselam.



[1] Behar, C. (2017). Kan Dolaşımı, Ameliyat ve Musiki Makamları: Kantemiroğlu (1673-1723) ve Edvâr’ının Sıra Dışı Müzikal Serüveni, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 128-129.

[2] Şehbal, 1328, sayı 52, s. 72.

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -15-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -14-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -13-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -12-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -11-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -10-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -9-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -8-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -7-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -6-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -5-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -4-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -3-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -2-
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -1-
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Hızır Ağa Edvarı...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin "Mecmua"sında dikkat çeken notlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Kitâb-ı Egâni; Kitâb-ı Egâni'de İmam-ı Âzam…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Kitâb-ı Egâni, Kitâb-ı Egâni'de İmâm Mâlik
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında "Enceşe"
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında İbnü'l-Fârız Dîvânı'ndan Bir Şiir
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında İnsan Sûretleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Nihâvend Peşrev...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Sa'atnâme…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Hâtem Efendi Şiirleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasındaki Mühür ve İmzalar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Mesnevî'den Beyitler…
Nâyi Mustafa Kevserî'ye göre musikinin dört kavlî…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuası ve Nâyi Osman Dede'nin Defteri
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında aşiran perdesi…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasına Kaydettiği Hadis-i Şerifler…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında "Deve Hikâyesi"...
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Esrâr-ı Nây-ı Şerîf…
Nâyi Mustafa Kevserî'ye göre şedd makamlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmuasında Şifa-Bahş Makamlar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin icatları…
Filateliden müzikolojiye ve bir müzikolog gözüyle pullar…
Nâyi Mustafa Kevserî'nin Mecmûasında Zikrettiği Edvârlar...
Nâyi Mustafa Kevserî'den "Ney Açma" dersleri…
Nâyi Mustafa Kevserî'den genç neyzenlere tavsiyeler…
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
"Müzik, müzisyenlerin olsun, nota çalanların değil..."
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.33ms