Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Recep Uslu

Recep Uslu - Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…

Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Yazı Tarihi: Friday, December 27, 2019

“ Gönül ”

Birkaç hatırlatma:

“Hocalarını harcayan cemiyetler iflah olmaz”. İlber ortaylı.

“Kıymetini bilmeyene verme sevgini” Neşet Ertaş türküsünden.

Fakat ne yaparsın, büyük çerçeveye baktığımızda insanın etrafındakileri kendi iradesiyle yönetme şansı yok. Kimsenin alnında ne olduğu veya ne olacağı da yazmıyor. Bir de bakmışsın, sevgini vermişsin, çoktan. Sonrası, xxxtan.

Efendim, konumuza dönecek olursak.

Musikidergisi'nin yazarı Doç.Dr.Gökhan Yalçın’ın Kevseri ve Kemani Hızır Ağa ile ilgili bir değerlendirmesini görünce konu, Saraydaki Kemancı adıyla hakkında bir kitap yazmış biri olarak beni ilgilendirdi. Şöyle diyor: “Kevseri mecmuasında ise Kemani ve Ağa sözcükleri geçmemekle”, “Kevseri’nin Hızır Ağa'nın kemani olduğunda dair bir bilgiye sahip olmadığını, üstelik xxx [ kitabını ] Ağalık rütbesine ulaşmadan önce yazmış olabileceğini söyleyebiliriz” şeklindeki çıkarımların gözden geçirilmesinde fayda var.

Yalçın, Kevseri'nin alıntısı ile Hızır Ağa'nın edvarındaki rahatfezayı karşılaştırır ve aralarındaki farka işaret eder. Bana göre bu benzersizliğe bakarak Kevseri, 1777’de yazılmış olan Hızır Ağa edvarını ve 1783’te yazılmış olan Hafid Efendi edvarını kullanmamıştır denilebilir. Zaten “Edvar-ı Hızır” yazısının da Kevseri mecmuasında, yazıda belirtildiği gibi “silik” olması da, yazının sonradan silinmiş olduğuna işaret etmektedir. Dolayısıyla “silik” bir yazıya itibar edilemeyeceği gibi, yapılan karşılaştırma da kaynağın Hızır Ağa edvarı olmadığını açık ve net göstermektedir.

Yine Yalçın “daha eski tarihli ortak bir nüshaya işaret etmektedir” diyerek, sonucu Hızır Ağa'nın Kevseri kaynağının bilinen en eski Hızır Ağa nüshası TSMK 1793 olmadığının altını çizmiştir. Oysa Kevseri metnine bakarak Hızır Ağa'nın edvarının daha eski bir nüshasından söz edilemez, çünkü alıntının Hızır Ağa edvarı olduğu net değildir. Bence makam tanımından benzerlik değil, benzersizlik ortaya çıkmaktadır. Benzer taraflarına bakarak benzer demek kolay, ama benzemeyen tarafları düşünüldüğünde gerçekte ortada bir benzersizlik var demektir. Yazının devamında bu makam tanımındaki benzersizlik dışında Kevseri ile Hızır Ağa edvarı arasında sadece çalgı adları ortak diye, Kevseri'nin kaynaklarından birinin Hızır Ağa edvarı olduğu da çıkarımsanamaz veya iddia edilemez. Çünkü örnek verilen erganun çalgı adı birçok şairin Divan'ında geçmektedir. Nitekim Yalçın'ın Akovalızade Divanından verdiği örnek beyitte olduğu gibi.

Bunları yazmamın sebebi, Hızır Ağa edvarı konusunda geldiğim nokta TSMK nüshasının yazım yılı 1777'dir, bu fikrimi eserin yeniden gözden geçirdiğim baskıya hazır çalışmamda ifade ettim. En eski Hızır Ağa edvarı olan TSMK nüshasının yazım yılı 1776 veya 1775 olabilir ama asla III.Selim'in şehzadelik öncesi olamaz. Hızır Ağa kadar Kevseri uzmanı değilim ama yazılanlar dikkatimi çekti.

Kevseri'nin mecmuasını yazarken Hızır Ağa'nın edvarını kaynak olarak kullandığını iddia etmek, eldeki verilere göre şimdilik sağlıklı görünmüyor. Dolayısı ile Yalçın da bir “ara nüshası>nın olabilme ihtimalinden söz etmektedir. Bunun Hızır Ağa edvarı olduğu da iddia edilemez. Edvarlarda metinlerarasılık aralarındaki küçük farkların bile bir nüshanın başkasına veya başka bir zamana ait olduğuna örnekler vardır.

Ama Hatem Divanını araştıran Doç.Dr.Celal Varışoğlu hoca ile Yalçın'ın araştırmaları bana Hızır Ağa'nın Akovalızade ile, daha Ağa olmadan çok öncesinde 1750 yıllarında tanıştıklarını tahmin ettirmektedir. Divan'da geçen ve Hızır Ağa'nın buluşu olan “müsebba usulü”nün adı bana bu bilgiyi vermektedir. Müsebba usulünün geçtiği Akovalı'nın makam ve usuller şiirini bana gönderdiği için Celal hocaya teşekkür ederim.

Tarihin boşluklarını tahminlerle doldurmak mümkündür ama bütün ihtimallerin iyi değerlendirilmesi lazım, ancak o zaman doğruya yakın tahminler yapılabilir. Ortada Kevseri mecmuasında silik bir “Edvar-ı Hızır” yazısı ile benzemeyen bir makam tarifi metni var. Dolayısı ile Kevseri metnine bakıp Hızır Ağa'nın Kemani ve Ağa olmadığını söyleyemeyiz, sadece Kevseri'nin belirtmemesi onun Kemani olmadığını belirtmeye yetmez,  ayrıca onun Hızır Ağa'nın Kemani olmadığını bilmediğini de göstermeye yeterli değildir. Hele Hızır Ağa'nın, Ağalık rütbesinden önce TSMK nüshasını yazdığını da göstermeye yeterli değildir. Kevseri'deki silinmiş bir not Hızır Ağa'nın bir ara nüsha yazdığını da göstermesi için yeterli değildir. Eğer böyle bir nüsha, eğer bulunursa, Hızır Ağa'nın olabilir veya olmayabilir. Konunun uzmanı olarak Hızır Ağa'ya ait böyle bir nüshaya rastlamadım. Kevseri, Hızır Ağa edvarını kullanmamış da olabilir.

Türkiye'de müzikoloji ya da müzik tarihi incelemeler, araştırmalar yanında iyi çıkarımlarla dolu sonuçlarla gelişecektir. Doç.Dr.Gökhan hocanın çabalarını takdir ediyorum. Türkiye'de müzikoloji gelişiyor. Benimkisi dikkat çekmek.

Gerçek Müzikolojiye inanmak gerekir.

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Müzikolojiye müzik terimleri sözlüklerinin bir yenisi...
Müzikoloji: Değerli Bilgem söyle bana, Türk müziğine atıf var mı?..
Müzikoloji ve Hanefi Özbek’in Form-Tür ve Usul Bilgisi Yayınları...
Müzikoloji ve Gökhan Yalçın’ın Kevseri Mecmuası...
Müzikoloji ve Timur Selçuk’un ardından...
Müzikoloji ve terimlerle ilgili Dr. Göktan Ay’ın yeni kitabı...
Müzikoloji: Meragi’nin Zübdetül-Edvar’ı yayınlandı...
Müzikoloji ve "karabilim-bad science"...
Müzikoloji, Hafız Post Mecmuası, Buhurizade ve Kuçeksünbüle Makamı...
Müzikoloj ve saygı ile linç arasında…
Müzikolojide yeni bir bibliyografya…
Müzikoloji ve “Unmuzec İlimler Ansiklopedisi”nde müzik ilmi…
Müzikolojiye yön veren metinler...
Müzikoloji ve romanlarda müzik…
Müzikoloji: Meragi, Nesimi’den ilham aldı mı?..
Müzikoloji ve Mühr-i Süleyman...
Müzikoloji ve Müziğin İcadı, Mehmetşah, Pisagor, Şeyh-İ Musikar...
Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Müzikoloji, Müzik Sosyolojisi ve Meragi...
Müzikolojide ötekileştirme…
Müzikoloji ve 16. yy Türk müziği: “Orada bir musiki var”…
Müzikoloji ve elimdekiler
Yeni bir "Edvar"…
Müzikoloji ve yeni yıla giriş…
Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Müzikoloji ve Selim Dede Kimdir?..
Müzikoloji'de Oransay 30.Yıl Anması ve 1702 yılında Itri…
Müzikoloji, Asaf Halet Çelebi ve Todi Musikisi…
Müzikoloji ve Canfeza Edebiyat…
Müzikoloji ve Keman Tarihi ya da Saraydaki Kemancı 1777 …
Müzikoloji Ve Hafız Emin Işık’ın Kasidesi…
Müzikoloji ve Katibi Edvarı- 1530
Müzikoloji kütüphanesine yeni bir yayın: “Türk Musikisi Atlası”
Müzikoloji ve , Neyzen Özdönmez...
Müzikoloji ve Ökten’den Sanat Felsefesi…
Müzikoloji ve altı parmakla mucib problemi…
Müzikoloji ve adalet duygusu...
Müzikoloji makalelerinde bibliyografyanin yeri: Bibliyometri analizi…
Müzikoloji sefinesi ya da gemisi…
Müzikoloji ve Meragi’nin mavi boncuğu…
Müzikoloji ve mağara metaforu...
Müzikoloji ve Barış...
Müzolojide Dürretüt-Tac, O Eseri Şirazi Yazmadı; Meragi öyle diyor…
Müzikoloji ve uzay yolculuğu...
Müzikoloji ve Afyonkarahisar İbrahim Alimoğlu Çalgı Müzesi…
Müzikoloji ve Demetnağme; bir kadın bestekar Demet Tekin yeni albümü…
Müzikoloji ve tereke defterleri veya müzayede katalogları…
Müzikoloji: Nayi Osman Dede’ye verilen teşvik ve bize verilen teşvik…
Müzikolojide fedakarlık, adalet, bol toplumsal örnekli yeni yıl…
Müzikolojide bir sempozyum macerası: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nün Selam Vakti 745. Vuslat Yılında A.A. Konuk, Mesnevi, Fusus arasında intihal ve sadeleştirme
Müzikoloji ve Abdülkadir Meragi’nin hayaletleri...
Müzikoloji’de bir kaynak: Keşfü’l-Hümum 1341
Müzikoloji ve Cumhuriyet Bayramı…
Müzikoloji açısından “Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları”…
Müzikoloji, deprem, İstanbul ve Itri
Müzikoloji ve zevk-i selim…
Müzikoloji, Lazkiye ve Mehmet Ladiki…
Müzikolojide Bir Problem: “Kantemiroğlu 'Edvar'ını ne zaman yazdı? XVI ve XVII. Yüzyıllarda 'Edvar' var mı?..“
Müzikoloji ve Gürültü Teröristleri...
Müzikolojide Yusuf Kırşehri’nin Önemi: Yeni Sistemci Anadolu Edvarları Ekolünün Kurucusu…
Müzikolog Rauf Yekta küstü mü? "Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları" üzerine...
Müzikolojide Dualistlikten Deistliğe
Müzikoloji ve yeni Türkiye...
Müzikoloji, Müzikterapi ve Rahmi Oruç Güvenç…
Müzikolojide Rol Model -1-
Müzikoloji ve Neva Kâr’ın yıldönümü…
Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Müzikolojinin veya İTÜ TMDK’nın 43.YIL kutlaması…
Müzikolojide veya müzikte yansıma felsefesi…
Müzikoloji ve Bölüm Başkanı Stratejisi...
Müzikolojide ve Müzikte Sürrealizm
Müzikte Mimesis Felsefesi veya bir aldatmaca..
Bestekar Musli, Kuruyemiş Ansiklopedisi ve Müzikoloji …
Müzikte "katarsis"...
Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Müzıkolojı ve Cenaze Marşı ya da Segah Tekbir...
Müzikoloji ve Makasıdül-Elhan’ın kaç versiyonu vardır?
Müzikoloji, Edvar, Duvar, Yıldönümü...
Müzikoloji ve Edvarların Bir Yenisi: 1767 Yılı Hekimbaşı Edvarı …
Müzikoloji, Nuri Özcan Ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2017
Müzikolojide Çalışmalar: Türk Müziğinde Eğitim Çalıştayı…
Müzikoloji, keman eğitiminde yeni bir kitap…
Muzikolojide yeni bir terim önerisi: Eurogenetic
Müzikoloji : Bu eserin sahibi Nane’dir Nane! Muhayyer ağır çember “Vakt-i subh oldu“…
Müzikoloji ve Itri Haftası dolayısıyla yeni şeyler söylemek…
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2016
Müzikoloji ve Itri’nin yılbaşı şarkıları…
Müzikoloji, panel ve ödüllendirme, Itri …
Müzikoloji "eleştiri ve çuvaldız", "dedikodu ve çeki düzen"…
Müzikoloji, Ömer Hayyam, bilgi ve anlayış…
Müzikoloji ve 2016 Taşköprülüzade Sempozyumu
Müzikoloji ve koku tarihi veya Itri’nin babası ne iş yapardı?..
Müzikoloji, Astroloji ve Itrî …
Müzikoloji sanatın korunmasını zorunlu görür…
Müzikoloji ve küreselleşen keşif ilişkisi…
Bibliyografyasız müzikoloji olur mu?..
Türk müziği tarihinde ihtilalin öldürdüğü bestekar kimdi?
Itri'nin yaşadığı ihtilaller …
Müzikolojide ihtilallerin yeri veya yersizliği…
Müzikoloji, Bilimsel Müzikoloji, Müzikoloji Bölümleri, İdeal Müzikoloji, Müzikolog Terimleri…
Müzikoloji ve sanata verilen değer: Fehm-i muhsin
Müzikolojide Urmevi’nin Yeri ve Müzik Eğitiminde Kadim Altı-Parmak Metodu… Recep Uslu
Urumiyeli Safiyyüddin ile “Devirler“ üzerine müzikoloji sohbeti...
Müzikolog Nobel ödüllü Urmiyeli Safiyyüddin ve “Hayali Meşk Hikayesi -2”
Müzikolojide iki ucu xxxlu değnek…
Müzikoloji, icra değişiklikleri – 2
Müzikoloji ve icra değişiklikleri, problemleri…
Müzikolojiye takviminizde yer ayırın: Bilgi-şölenleri/ sempozyumlar ve kongreler…
Müzikoloji ve Meragi’nin besteleri…
Müzikolojide Perde Transkripsiyonları ve Meragi’nin yeni bir eseri: Muhtasar Der İlm-İ Musiki...
Itri’nin keşfedilen yeni bir eseri mi? Evet, yeni bir şiiri…
Müzikoloji ve tercümelerin katkısı…
Türk Müziğinin “Bütünlüğü”ne evet - Itri Adına Ödül Organizasyonu…
Müzikoloji ve akademik çalışmaları teşvik…
Yeni yıl muamması: Itri muammasını çözen var mı?
Gencebay’a verilen ödül ve müzikolojide türler konusu…
Sanatçı, müzikolog, metodoloji ve yazı hakemliği…
Müzikoloji Atölyesi ve Sonuçları -1-
Muzikoloji ve Din...
Müzikoloji: Yanlışların karşısında durma cesareti...
Olmadı Kâmil Hoca: Müzik, eleştiri ve doğruluk...
Medeniyet sanat ve müzik...
Bir bestenin notası: Ahmed Hatiboğlu
İki kitap tanıtımı: Itri ve Makedonya’da Piyano, Prof.Dr. Aida İslam ve Balkan Türk Müziği
Panayot Abacı ve Türkiye’de müzikoloji kolay mı?..
Müzikolojiden Uluslararası Konservatuvara Makam Teorisi...
Müzikolojide birleşelim -3-
Müzik terapi ile başbaşa...
Müzikolojide birleşelim -2-
Bir “Müzik Bibliyografyası“nın başına gelenler...
Müzikolojide birleşelim...
1. Gazi Türk Müziği Günleri, Sazendeler Yarışması ve Müzikle tedavi olur mu?..
Türk Müziği Yarışması ve Uluslararası Sanat Müziği Kaynakları…
Gazi Üniversitesi’nde Kutlu Doğum Haftası ve Üniversiteler...
Ruhi Ayangil'in mektubu müzikolojinin feryadıdır...
Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Müzikolojide Yeni Bir Metot: Bibliyometri Analizi
Müzikolojinin nedir şu edebiyat biliminden çektikleri...
Bugünlerin müzikolojik faaliyetleri...
Tarihi gerçekleri yazmak...
Müzikoloji ve sosyal psikoloji...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
“Yapay zeka“ ile “geri zekalılar“ arasında "tepinip" duruyoruz...
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.31ms