Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Recep Uslu

Recep Uslu - Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …

Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Yazı Tarihi: Friday, March 16, 2018

Evrensel müzikolojinin konularından biri de çalgılardır.

Çalgıların oluşumu, çalgıların gelişimi, çalgıların yapısı, çalgıların ses sahası, sahip oldukları özellikler müzikolojinin araştırma alanlarıdır. Çalgılar hakkında ya Seher T. Işık’ın yayını gibi çalgıların yapısal gelişiminin nedenlerini ele alan eserler veya Cafer Açın’ın yazdığı çalgıların biçimsel esasları üzerine çeşitli eserler veya çalgıların genel özellikleri üzerine eserler yazılır, bunun için çalgılar ansiklopedileri zaman zaman yayınlanır. Müzik teorisyenlerinin çalgılardan bahsetmesi beklenir. Müzik icrası bir referans çalgı üzerine kurularak guruplar oluşturulur. Çalgılar bunun için müzikolojinin önemli bir araştırma alanıdır.

Çalgılarla ilgilenenler iyi bilirler, 1638’de yazılmış Evliya çelebi Seyahatnamesi bu konuda en ilginç bilgi kaynaklarından biridir. Bu eser pek çok halkın içinde barındığı bir devrin yani Osmanlı sarayında temsili olarak görülen çalgıları listeler, bazıları hakkında açıklamalar yapar. Hatta törende görülmeyen çalgılardan bile bahseder. Bazılarınca “Klarnet” olduğu sanılan, Gırnata diyede okunabilecek, fakat İlhami Gökçen’in görüşüne göre “Franda” adıyla bilinmeyen bir çalgının görüldüğü ilk eserlerden biridir. 2017’nin aralığında basılan ve yeni piyasaya sürülen bir eserden söz etmek istiyorum.

İlhami Gökçen, Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar, Ankara Ürün yay. 2017

Kanada’da yaşayan bir müzik sevdalısı İlhami Gökçen, ney üflüyor, Toronto müzik gurubuyla zaman zaman Türk müziği konserlerine katılıyor.

Evliya Çelebi’nin seyahatnamesi tam on cilt. Mısırdan Hacı Beşir Ağa’ya hediye edildiğinde, Paşa bu eserin ne kadar önemli olduğunu bildiği için hemen üç beş katip görevlendirmiş ve üç nüsha yazılmasını sağlamıştır. Yetmemiş birkaç tane de tashih elemanı görevlendirmiş olmalı. On ciltlik eserin o günün şartlarında elle ne kadar sürede çoğaltıldığını düşünmek esere verilen değeri anlamak için yeterlidir.  Eser tek nüsha olarak da kalabilirdi. Eser yine Osmanlı paşalarından Ahmet Cevdet Bey (Paşa değil ikdam gazetesi yayıncısı) tarafından basımı yapılmaya çalışılır. Müzikolojinin bu eserle ilgilenmesi ise H.G. Farmer’la başlamıştır denebilir. Ancak Famer’ın yaptığı çalışma ne kadar gerçeği, doğruyu yansıtmaktadır? Bu sorunun cevabını İlhami Gökçen’in çalışmasında bulabiliyoruz.

Uzun zamandır Evliya Çelebi’de çalgılar üzerine çalıştığını biliyorum. Bu konuyla ilk ilgilendiği yayını Farmer’dan yaptığı çeviri idi. Kitabı genişlettiğini söylediğinde “neden kendi adına yapmıyorsun?” demiştim ve böyle başladı yıllar evvel onun bu çalışması.

Evliya Çelebi müzik açısından bilgi aktarıcı olarak bir rol model üstlenmiş. 1638’de katıldığı IV.Murad’ın saray törenine katılan çalgıcıları ve çalgıları tanıtmış. O sırada 18 yaşlarındaki İmamzade Mehmet Hafız Post’un da bulunduğu bir saray töreni bu. Muhtemelen Hace Abdülali’den ders alan Koca Osman’ın sarayda sazende ve hanendelere müzik eğitimi verirken Abdülkadir Meragi’nin eserlerinin standartlaştırıldığı bir dönem. Klasik müziğin oluşumuna katkıda bulunmuş saray müteferrikası bestekar, müzisyen, hanende, müzik eğitimcisi, organizatör Koca Osman’ın da düzenlenmesine katkıda bulunduğu büyük bir organizasyon.

Pek çok kişi onun bu konuda yazdıklarını önemsemiş. Türkçe bilmediği halde müzikolog H. G. Farmer, Rauf Yekta’dan yardım alarak bir kitap yazmıştı. İlhami Gökçen bu kitabı eleştirileriyle birlikte Türkçe’ye kazandırmıştı.

İlhami Gökçen, tamamını ele alarak tamamladığı çalışma yayınlanmış oldu. Evliya Çelebi önce iki yüz yetmişinci fasl kırkıncı bölümde Mehteri ve çalgılarını, kırk dördüncü bölümde çalgıcıların sitayişini dile getirmiş. Daha sonrasında çalgıları altı bölümde anlatmış. Bu bir tasnif gibi gözükse de standart değil. Gökçen, Çelebi’de ayrıca madde başı yapılmamış çalgılara da bir bölüm ayırmış.

Kitabın önemli özelliklerinden söz etmek gerekirse: Kitaptan doğru bir şekilde yararlanmak için mutlaka yazarın önsözü okunmalı ve kısaltmalar iyi bilinmelidir. Gökçen, bir taraftan Evliya Çelebi’nin metnine sadık kalırken, diğer taraftan onun metni üzerine yapılmış çalışmalardan ve çevirilerden erişebildiği Latince, İngilizce, Fransızca, Osmanlı Türkçesi, günümüz Türkçesi bütün kaynak ve araştırmaları ele alarak onları kısaltmalarla anmış, yanlışları, yanlış anlamaları, yanlış aktarımları, yanlış çevirimlerine kadar eleştirmeye (doğrular ve hatalar üzerinde) çalışmıştır. Çoğu zaman kaynakların cümlelerini aynen vermiş, böylece neyin nerede hatalı veya doğru yapıldığını delilleriyle ortaya koymuştur. Kitabın “Ekler” bölümünde yayınlardan minyatür ve çalgı resimleri, konuyla ilgili metinler yer aldıktan sonra dizinin olması araştırmacılara büyük kolaylık sağlamıştır. Şükrullah’In çevirisi hakkında ortaya çıkan son incelemeleri dikkate alırken Farsça risale yazarının Hasan Kaşani olduğunu ek bilgilerde veya bazen dipnotlarda bilgi vermesi gibi düzeltme ve açıklamalardan dolayı metin dikkatli bir şekilde okunarak faydalanması gerekmektedir.  Gökçen’in çevirilerinde zaman zaman yeni terim olabilecek kullanımlara rastlanması (Davulgiller, udgiller, naygiller gibi), bu açıdan da yararlı olacağa benzemektedir.

İlhami Gökçen’i bu çalışmasından dolayı tebrik eder, müzikolojiye daha nice araştırmalar katmasını dileriz.

________________________________

Kitap yayın haberi BKZ:

http://www.musikidergisi.com/haber-4901-ilhami_gokcen_evliya_celebi_seyahatnamesinde_calgilar_kitabi_yayinlandi....html 

 

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Müzikolojiye müzik terimleri sözlüklerinin bir yenisi...
Müzikoloji: Değerli Bilgem söyle bana, Türk müziğine atıf var mı?..
Müzikoloji ve Hanefi Özbek’in Form-Tür ve Usul Bilgisi Yayınları...
Müzikoloji ve Gökhan Yalçın’ın Kevseri Mecmuası...
Müzikoloji ve Timur Selçuk’un ardından...
Müzikoloji ve terimlerle ilgili Dr. Göktan Ay’ın yeni kitabı...
Müzikoloji: Meragi’nin Zübdetül-Edvar’ı yayınlandı...
Müzikoloji ve "karabilim-bad science"...
Müzikoloji, Hafız Post Mecmuası, Buhurizade ve Kuçeksünbüle Makamı...
Müzikoloj ve saygı ile linç arasında…
Müzikolojide yeni bir bibliyografya…
Müzikoloji ve “Unmuzec İlimler Ansiklopedisi”nde müzik ilmi…
Müzikolojiye yön veren metinler...
Müzikoloji ve romanlarda müzik…
Müzikoloji: Meragi, Nesimi’den ilham aldı mı?..
Müzikoloji ve Mühr-i Süleyman...
Müzikoloji ve Müziğin İcadı, Mehmetşah, Pisagor, Şeyh-İ Musikar...
Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Müzikoloji, Müzik Sosyolojisi ve Meragi...
Müzikolojide ötekileştirme…
Müzikoloji ve 16. yy Türk müziği: “Orada bir musiki var”…
Müzikoloji ve elimdekiler
Yeni bir "Edvar"…
Müzikoloji ve yeni yıla giriş…
Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Müzikoloji ve Selim Dede Kimdir?..
Müzikoloji'de Oransay 30.Yıl Anması ve 1702 yılında Itri…
Müzikoloji, Asaf Halet Çelebi ve Todi Musikisi…
Müzikoloji ve Canfeza Edebiyat…
Müzikoloji ve Keman Tarihi ya da Saraydaki Kemancı 1777 …
Müzikoloji Ve Hafız Emin Işık’ın Kasidesi…
Müzikoloji ve Katibi Edvarı- 1530
Müzikoloji kütüphanesine yeni bir yayın: “Türk Musikisi Atlası”
Müzikoloji ve , Neyzen Özdönmez...
Müzikoloji ve Ökten’den Sanat Felsefesi…
Müzikoloji ve altı parmakla mucib problemi…
Müzikoloji ve adalet duygusu...
Müzikoloji makalelerinde bibliyografyanin yeri: Bibliyometri analizi…
Müzikoloji sefinesi ya da gemisi…
Müzikoloji ve Meragi’nin mavi boncuğu…
Müzikoloji ve mağara metaforu...
Müzikoloji ve Barış...
Müzolojide Dürretüt-Tac, O Eseri Şirazi Yazmadı; Meragi öyle diyor…
Müzikoloji ve uzay yolculuğu...
Müzikoloji ve Afyonkarahisar İbrahim Alimoğlu Çalgı Müzesi…
Müzikoloji ve Demetnağme; bir kadın bestekar Demet Tekin yeni albümü…
Müzikoloji ve tereke defterleri veya müzayede katalogları…
Müzikoloji: Nayi Osman Dede’ye verilen teşvik ve bize verilen teşvik…
Müzikolojide fedakarlık, adalet, bol toplumsal örnekli yeni yıl…
Müzikolojide bir sempozyum macerası: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nün Selam Vakti 745. Vuslat Yılında A.A. Konuk, Mesnevi, Fusus arasında intihal ve sadeleştirme
Müzikoloji ve Abdülkadir Meragi’nin hayaletleri...
Müzikoloji’de bir kaynak: Keşfü’l-Hümum 1341
Müzikoloji ve Cumhuriyet Bayramı…
Müzikoloji açısından “Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları”…
Müzikoloji, deprem, İstanbul ve Itri
Müzikoloji ve zevk-i selim…
Müzikoloji, Lazkiye ve Mehmet Ladiki…
Müzikolojide Bir Problem: “Kantemiroğlu 'Edvar'ını ne zaman yazdı? XVI ve XVII. Yüzyıllarda 'Edvar' var mı?..“
Müzikoloji ve Gürültü Teröristleri...
Müzikolojide Yusuf Kırşehri’nin Önemi: Yeni Sistemci Anadolu Edvarları Ekolünün Kurucusu…
Müzikolog Rauf Yekta küstü mü? "Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları" üzerine...
Müzikolojide Dualistlikten Deistliğe
Müzikoloji ve yeni Türkiye...
Müzikoloji, Müzikterapi ve Rahmi Oruç Güvenç…
Müzikolojide Rol Model -1-
Müzikoloji ve Neva Kâr’ın yıldönümü…
Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Müzikolojinin veya İTÜ TMDK’nın 43.YIL kutlaması…
Müzikolojide veya müzikte yansıma felsefesi…
Müzikoloji ve Bölüm Başkanı Stratejisi...
Müzikolojide ve Müzikte Sürrealizm
Müzikte Mimesis Felsefesi veya bir aldatmaca..
Bestekar Musli, Kuruyemiş Ansiklopedisi ve Müzikoloji …
Müzikte "katarsis"...
Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Müzıkolojı ve Cenaze Marşı ya da Segah Tekbir...
Müzikoloji ve Makasıdül-Elhan’ın kaç versiyonu vardır?
Müzikoloji, Edvar, Duvar, Yıldönümü...
Müzikoloji ve Edvarların Bir Yenisi: 1767 Yılı Hekimbaşı Edvarı …
Müzikoloji, Nuri Özcan Ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2017
Müzikolojide Çalışmalar: Türk Müziğinde Eğitim Çalıştayı…
Müzikoloji, keman eğitiminde yeni bir kitap…
Muzikolojide yeni bir terim önerisi: Eurogenetic
Müzikoloji : Bu eserin sahibi Nane’dir Nane! Muhayyer ağır çember “Vakt-i subh oldu“…
Müzikoloji ve Itri Haftası dolayısıyla yeni şeyler söylemek…
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2016
Müzikoloji ve Itri’nin yılbaşı şarkıları…
Müzikoloji, panel ve ödüllendirme, Itri …
Müzikoloji "eleştiri ve çuvaldız", "dedikodu ve çeki düzen"…
Müzikoloji, Ömer Hayyam, bilgi ve anlayış…
Müzikoloji ve 2016 Taşköprülüzade Sempozyumu
Müzikoloji ve koku tarihi veya Itri’nin babası ne iş yapardı?..
Müzikoloji, Astroloji ve Itrî …
Müzikoloji sanatın korunmasını zorunlu görür…
Müzikoloji ve küreselleşen keşif ilişkisi…
Bibliyografyasız müzikoloji olur mu?..
Türk müziği tarihinde ihtilalin öldürdüğü bestekar kimdi?
Itri'nin yaşadığı ihtilaller …
Müzikolojide ihtilallerin yeri veya yersizliği…
Müzikoloji, Bilimsel Müzikoloji, Müzikoloji Bölümleri, İdeal Müzikoloji, Müzikolog Terimleri…
Müzikoloji ve sanata verilen değer: Fehm-i muhsin
Müzikolojide Urmevi’nin Yeri ve Müzik Eğitiminde Kadim Altı-Parmak Metodu… Recep Uslu
Urumiyeli Safiyyüddin ile “Devirler“ üzerine müzikoloji sohbeti...
Müzikolog Nobel ödüllü Urmiyeli Safiyyüddin ve “Hayali Meşk Hikayesi -2”
Müzikolojide iki ucu xxxlu değnek…
Müzikoloji, icra değişiklikleri – 2
Müzikoloji ve icra değişiklikleri, problemleri…
Müzikolojiye takviminizde yer ayırın: Bilgi-şölenleri/ sempozyumlar ve kongreler…
Müzikoloji ve Meragi’nin besteleri…
Müzikolojide Perde Transkripsiyonları ve Meragi’nin yeni bir eseri: Muhtasar Der İlm-İ Musiki...
Itri’nin keşfedilen yeni bir eseri mi? Evet, yeni bir şiiri…
Müzikoloji ve tercümelerin katkısı…
Türk Müziğinin “Bütünlüğü”ne evet - Itri Adına Ödül Organizasyonu…
Müzikoloji ve akademik çalışmaları teşvik…
Yeni yıl muamması: Itri muammasını çözen var mı?
Gencebay’a verilen ödül ve müzikolojide türler konusu…
Sanatçı, müzikolog, metodoloji ve yazı hakemliği…
Müzikoloji Atölyesi ve Sonuçları -1-
Muzikoloji ve Din...
Müzikoloji: Yanlışların karşısında durma cesareti...
Olmadı Kâmil Hoca: Müzik, eleştiri ve doğruluk...
Medeniyet sanat ve müzik...
Bir bestenin notası: Ahmed Hatiboğlu
İki kitap tanıtımı: Itri ve Makedonya’da Piyano, Prof.Dr. Aida İslam ve Balkan Türk Müziği
Panayot Abacı ve Türkiye’de müzikoloji kolay mı?..
Müzikolojiden Uluslararası Konservatuvara Makam Teorisi...
Müzikolojide birleşelim -3-
Müzik terapi ile başbaşa...
Müzikolojide birleşelim -2-
Bir “Müzik Bibliyografyası“nın başına gelenler...
Müzikolojide birleşelim...
1. Gazi Türk Müziği Günleri, Sazendeler Yarışması ve Müzikle tedavi olur mu?..
Türk Müziği Yarışması ve Uluslararası Sanat Müziği Kaynakları…
Gazi Üniversitesi’nde Kutlu Doğum Haftası ve Üniversiteler...
Ruhi Ayangil'in mektubu müzikolojinin feryadıdır...
Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Müzikolojide Yeni Bir Metot: Bibliyometri Analizi
Müzikolojinin nedir şu edebiyat biliminden çektikleri...
Bugünlerin müzikolojik faaliyetleri...
Tarihi gerçekleri yazmak...
Müzikoloji ve sosyal psikoloji...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
Hep aynı telden çalan müzisyene gülünüp, geçilir...
(Horace Mann 1896-1959)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.35ms