Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Yazar Detayları

Recep Uslu

Recep Uslu - Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...

Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Yazı Tarihi: Wednesday, October 4, 2017

Türkiye’de müzikolojinin gelişimi bir yönden müzik tarihikaynaklarındaki bilgilerin ortaya çıkması ve yeterince değerlendirilmesi; diğer yönden gelişmelerin iyi takip edilmesi ile olacaktır. Müzikologların gelişmesi ise uzman oldukları konulardaki gelişmeleri iyi takip etmekle olur. Bunun ölçüsü yayınlardır. Yayınların iyi takip edilmesi, uzmanların iyi bibliyografya bilgisine sahip olmaları, gelişmeleri takip ederek alanlarına hâkim olmaları ile mümkündür. Bir taraftan yazacaksın bir taraftan gelişmeleri takip için kitap alacaksın. Akademinin temel kuralıdır. Yoksa müzik yayını yapanlar nasıl ayakta kalacaklar.

Televizyona çıkıyor, uzman diye çağrılmış, gerçekten de verdiği bilgilere bakıldığında iyi denebilir. Fakat akademik kıskançlık mıdır nedir, başkasının bu konuda getirdiği yeniliklere kulaklarını tıkıyor. Yeniliklerden haberi mi yok, gerçekten bilmiyor mu? Anlaşılmıyor. Bu konuya birçok örnek verilebilir.Ne demek istediğimiz anlaşılsın diye birkaç örnek verelim. “Edvardaki bu müzikler yayınlanmamıştır” diyor, programın birinde, bir uzman arkadaşımız. Oysa o müzikler dünyanın çeşitli ülkelerinde yayınlanmış.Bunun üzerine,Türkiye’de bir eser ilavesi CD olarak yayınlandığından bu yana altı sene geçmiş. Yayınlanan eser birkaç baskı yapmış ama bizimkinin haberi yok.Bir başkası,on beş yıllık gelişme için çevrimiçiarama yapsa karşısına çıkacak, ama hala eski bilgilerde kalmış. Yenilenen bilgilerden haberi yok.Bazılarının eski bilgilerden de haberi yok.

Türkiye’de Müzikolojinin gelişim sıkıntılarından biri budur, uzmanlık alanlarında yenilikleri ve gelişmeleri takip etmemek, “ben yaptım oldubitti” fikrinde kalmak. Adama kendisini geliştirsin diye on yıllık tecrübeni ve birikimini veriyorsun, faydalı olanları alıyor böylelikle kendine mal ediyor, bir teşekkür etmiyor. Bunlara göre galiba Müzikolog ahlaklı olmak zorunda değil (çünkü etik kurullar bunları tespit edemez), bu davranışları ölçecek bir kıstas, bir alet yok, her şey vicdanınıza sığıyorsa problem de yok demektir (olanı görmem, akademik gerekçeler beni ilgilendirmez, olana çamur da atarım kariyer de yaparım). Neyse M. Bardakçı’nın dediği gibi bu vicdani bir problemdir, biz keşkül konumuza dönelim.

Her müzikoloğun bir “müzikolojikeşkül”ü olmalıdır (yani eski ifadeyle “Keşkül-i Müzikoloji”). Bunun ne demek olduğunu birazdan açıklayacağım. Bir derviş çeyizi olan “keşkül” için, Meydan Larousse ne demiş, özetle: Keşkül, Hindistancevizi kabuğu, maden veya ağaçtan yapılırdı. 20-30 cm boyunda,üzeri ayetler, özdeyişler ve çiçek motifleriyle süslü kayık biçiminde olurdu. İki ucu zincirle bağlanır, omuza asılırdı. Dervişler yanlarında taşıdıkları keşkülü, uzatarak “hu” derler, ihsan isterlerdi. Ekmek parçasından meyveye kadar her ne olursa içine konanbu kaba “keşkül-i fukara” da denirdi. Keşkül adında bir de tatlımız var (tarifi için bk. Online). Bu ansiklopedik bilgilere ilave olarak her türlü notların yazıldığı defterlere de “keşkül” dendiğini belirttikten sonra, müzik tarihinde yararlana bilinecek bir kaynağa bakalım. Yeni Sistemciler (XV-XVII. YY başı) döneminin yükselişte olduğu, cedid teorisyenlerin, kadim teorisyenleri geride bıraktığı sıralarda, XVI. Yüzyıl ikinci yarısı ile XVII. Yüzyıl birinci çeyreğinde yaşamış Âmili, yazdığı Keşkül’ünde müzik bilimi hakkında notlaralmış. Önce kim bu Âmili?

Bahaeddin Âmili (d.1546-ö.1622) , Osmanlı hâkimiyetininolduğu dönemde Lübnan Ba’lebek’te doğmuş, babasıyla birlikte İran-Kazvin’e göç etmiş, ilköğrenimine orada başlamış, babası Herat’a müftü olunca, orada devam etmiş, gittiği Kudus’teyüksek eğitimini tamamlamış,Herat’a dönüp öğrenci yetiştirmeğe ve kitap yazmağa başlamışbiri. Davet edildiği Kazimiyye ve Necef’te bir süre eğitimci olarak bulunduktan sonra,SafeviŞah Abbas I’den iltifat gördü. Sonrasında Irak, Hicaz, Mısır, Suriye, Anadolu’yu gezdi. Isfahan’a döndü. Orada öldü, Meşhed’e gömüldü. Müzik tarihinde Yeni Sistemciler dönemi bilginlerinden sayılır. Birçok eserinden biri “el-Keşkül” adını taşır,bu eser pek çok konuda aldığı notlardan oluşur. Bu notlar arasında müzikbilimi hakkında bakalım neler yazmış:

“Müzikbilimi, nağmelerin, ikanın ve durumlarının, müziği oluşturmanın nasıl olacağının ve çalgıların kendisinden öğrenilen bilimdir. Konusu, düzenlenmesiyle insan özünü etkilemesi açısından sınırlanmış belirli seslerdir. Nağme, içinde sözlerin harflereeşlik edercesine müziğin icra edildiği sestir. Bu seslerin temelleri on yedidir, devirleri otuz dörttür. İka, sesin zamanını düzenler. Bu ilmin eğitiminde dinen bir sakınca yoktur. Fakihlerden birçoğu bu konuyu tartışıp açıklamışlardır. Evet, dinin özü bu ilmin uygulamasına salat ve selamdan daha çok önem verilmesini doğru bulmaz, bu yaklaşımı men eder.  Müzik konusunda ilmi açıdan yararlanılması için yazılmış birçok kitap vardır. Müzikbilim sahibi, genellikle üzerinde ittifak edilen bir çalgıdan müziğin işitilmesiyleoluşan nağmeleri ele alır; Uygulama sahibi icracılar ise müziği ya insan boğazı gibi doğal araçlarla veya çalgılar gibi suni yapımlardan işitilmesine göre ele alır ve icra ederler. Müzik konusunda söylenen şeylerden biri de müziğin feleklerin çarpışmalarından hesaplandığı, feleklerin sembolleri olarak görülmesidir. Öncelikle bilinmelidir ki feleklerde çarpışma olmadığından, vuruşma yoktur, ses de yoktur” (Âmili, Keşkül, c. I’den çeviri).Haaa, Âmili’ninbizim bazı akademisyenlerden farkı bilginin kaynağını bile vermiş “İrşad” adlı bir kitaptan aktardığını da belirtmiştir.

Daha önceki bir yazımda, müzik tarihimizin Arapça kaynaklarından Harezmi’ninMefatihul-ulum’undaki musiki kısmını tercüme etmiştim, E. Ruhi Üngör de Musiki Mecmuası’nda (1999) yayınlamıştı. Harezmi, IX-X. Yüzyılın bir bilginiydi. Bu eser Farabi’nin yazdığı İhsaul-ulum gibi bir ilimler ansiklopedisiydi.Âmiliise XVII. Yüzyılın başında yaşamış, tam Yeni Sistemciler Döneminin sonu, Klasik Türk Musikisi Döneminin başları.

İşte, eğer müzikologlar kendilerine birer keşkül edinirlerse, geriye ilgilendikleri konularda her yenilikleri not etmeleri kalır. Böylece uzman oldukları alanda gözden bir şey kaçırma ihtimali azalır, hem kendi bilgileri hem de Türk müzikolojisi ilerler. Bakmışsınız bir de “Müzikolog Keşkülü” veya “Edvar Keşkülü” kitabınız olmuş.

Haftaya benim keşkülümden yeni bir yazı olacak.

 
İletişim E-Posta: - Telefon:
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu yazıya hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer Yazıları

Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Müzikolojiye müzik terimleri sözlüklerinin bir yenisi...
Müzikoloji: Değerli Bilgem söyle bana, Türk müziğine atıf var mı?..
Müzikoloji ve Hanefi Özbek’in Form-Tür ve Usul Bilgisi Yayınları...
Müzikoloji ve Gökhan Yalçın’ın Kevseri Mecmuası...
Müzikoloji ve Timur Selçuk’un ardından...
Müzikoloji ve terimlerle ilgili Dr. Göktan Ay’ın yeni kitabı...
Müzikoloji: Meragi’nin Zübdetül-Edvar’ı yayınlandı...
Müzikoloji ve "karabilim-bad science"...
Müzikoloji, Hafız Post Mecmuası, Buhurizade ve Kuçeksünbüle Makamı...
Müzikoloj ve saygı ile linç arasında…
Müzikolojide yeni bir bibliyografya…
Müzikoloji ve “Unmuzec İlimler Ansiklopedisi”nde müzik ilmi…
Müzikolojiye yön veren metinler...
Müzikoloji ve romanlarda müzik…
Müzikoloji: Meragi, Nesimi’den ilham aldı mı?..
Müzikoloji ve Mühr-i Süleyman...
Müzikoloji ve Müziğin İcadı, Mehmetşah, Pisagor, Şeyh-İ Musikar...
Müzikoloji, Meragi’nin Cami’si ve Babak Khazrai Edisyonu
Müzikoloji, Müzik Sosyolojisi ve Meragi...
Müzikolojide ötekileştirme…
Müzikoloji ve 16. yy Türk müziği: “Orada bir musiki var”…
Müzikoloji ve elimdekiler
Yeni bir "Edvar"…
Müzikoloji ve yeni yıla giriş…
Müzikoloji ve Müzik Tarihinde Kevseri-Kemani Hızır Ağa…
Müzikoloji ve Selim Dede Kimdir?..
Müzikoloji'de Oransay 30.Yıl Anması ve 1702 yılında Itri…
Müzikoloji, Asaf Halet Çelebi ve Todi Musikisi…
Müzikoloji ve Canfeza Edebiyat…
Müzikoloji ve Keman Tarihi ya da Saraydaki Kemancı 1777 …
Müzikoloji Ve Hafız Emin Işık’ın Kasidesi…
Müzikoloji ve Katibi Edvarı- 1530
Müzikoloji kütüphanesine yeni bir yayın: “Türk Musikisi Atlası”
Müzikoloji ve , Neyzen Özdönmez...
Müzikoloji ve Ökten’den Sanat Felsefesi…
Müzikoloji ve altı parmakla mucib problemi…
Müzikoloji ve adalet duygusu...
Müzikoloji makalelerinde bibliyografyanin yeri: Bibliyometri analizi…
Müzikoloji sefinesi ya da gemisi…
Müzikoloji ve Meragi’nin mavi boncuğu…
Müzikoloji ve mağara metaforu...
Müzikoloji ve Barış...
Müzolojide Dürretüt-Tac, O Eseri Şirazi Yazmadı; Meragi öyle diyor…
Müzikoloji ve uzay yolculuğu...
Müzikoloji ve Afyonkarahisar İbrahim Alimoğlu Çalgı Müzesi…
Müzikoloji ve Demetnağme; bir kadın bestekar Demet Tekin yeni albümü…
Müzikoloji ve tereke defterleri veya müzayede katalogları…
Müzikoloji: Nayi Osman Dede’ye verilen teşvik ve bize verilen teşvik…
Müzikolojide fedakarlık, adalet, bol toplumsal örnekli yeni yıl…
Müzikolojide bir sempozyum macerası: Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nün Selam Vakti 745. Vuslat Yılında A.A. Konuk, Mesnevi, Fusus arasında intihal ve sadeleştirme
Müzikoloji ve Abdülkadir Meragi’nin hayaletleri...
Müzikoloji’de bir kaynak: Keşfü’l-Hümum 1341
Müzikoloji ve Cumhuriyet Bayramı…
Müzikoloji açısından “Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları”…
Müzikoloji, deprem, İstanbul ve Itri
Müzikoloji ve zevk-i selim…
Müzikoloji, Lazkiye ve Mehmet Ladiki…
Müzikolojide Bir Problem: “Kantemiroğlu 'Edvar'ını ne zaman yazdı? XVI ve XVII. Yüzyıllarda 'Edvar' var mı?..“
Müzikoloji ve Gürültü Teröristleri...
Müzikolojide Yusuf Kırşehri’nin Önemi: Yeni Sistemci Anadolu Edvarları Ekolünün Kurucusu…
Müzikolog Rauf Yekta küstü mü? "Rauf Yekta’nın Musiki Antikaları" üzerine...
Müzikolojide Dualistlikten Deistliğe
Müzikoloji ve yeni Türkiye...
Müzikoloji, Müzikterapi ve Rahmi Oruç Güvenç…
Müzikolojide Rol Model -1-
Müzikoloji ve Neva Kâr’ın yıldönümü…
Yeni bir yayın: Müzikoloji ve “Evliya Çelebi’de Çalgılar“ …
Müzikolojinin veya İTÜ TMDK’nın 43.YIL kutlaması…
Müzikolojide veya müzikte yansıma felsefesi…
Müzikoloji ve Bölüm Başkanı Stratejisi...
Müzikolojide ve Müzikte Sürrealizm
Müzikte Mimesis Felsefesi veya bir aldatmaca..
Bestekar Musli, Kuruyemiş Ansiklopedisi ve Müzikoloji …
Müzikte "katarsis"...
Müzikoloji, Âmili ve Keşkül-i Müzikolog...
Müzıkolojı ve Cenaze Marşı ya da Segah Tekbir...
Müzikoloji ve Makasıdül-Elhan’ın kaç versiyonu vardır?
Müzikoloji, Edvar, Duvar, Yıldönümü...
Müzikoloji ve Edvarların Bir Yenisi: 1767 Yılı Hekimbaşı Edvarı …
Müzikoloji, Nuri Özcan Ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2017
Müzikolojide Çalışmalar: Türk Müziğinde Eğitim Çalıştayı…
Müzikoloji, keman eğitiminde yeni bir kitap…
Muzikolojide yeni bir terim önerisi: Eurogenetic
Müzikoloji : Bu eserin sahibi Nane’dir Nane! Muhayyer ağır çember “Vakt-i subh oldu“…
Müzikoloji ve Itri Haftası dolayısıyla yeni şeyler söylemek…
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülleri: 2016
Müzikoloji ve Itri’nin yılbaşı şarkıları…
Müzikoloji, panel ve ödüllendirme, Itri …
Müzikoloji "eleştiri ve çuvaldız", "dedikodu ve çeki düzen"…
Müzikoloji, Ömer Hayyam, bilgi ve anlayış…
Müzikoloji ve 2016 Taşköprülüzade Sempozyumu
Müzikoloji ve koku tarihi veya Itri’nin babası ne iş yapardı?..
Müzikoloji, Astroloji ve Itrî …
Müzikoloji sanatın korunmasını zorunlu görür…
Müzikoloji ve küreselleşen keşif ilişkisi…
Bibliyografyasız müzikoloji olur mu?..
Türk müziği tarihinde ihtilalin öldürdüğü bestekar kimdi?
Itri'nin yaşadığı ihtilaller …
Müzikolojide ihtilallerin yeri veya yersizliği…
Müzikoloji, Bilimsel Müzikoloji, Müzikoloji Bölümleri, İdeal Müzikoloji, Müzikolog Terimleri…
Müzikoloji ve sanata verilen değer: Fehm-i muhsin
Müzikolojide Urmevi’nin Yeri ve Müzik Eğitiminde Kadim Altı-Parmak Metodu… Recep Uslu
Urumiyeli Safiyyüddin ile “Devirler“ üzerine müzikoloji sohbeti...
Müzikolog Nobel ödüllü Urmiyeli Safiyyüddin ve “Hayali Meşk Hikayesi -2”
Müzikolojide iki ucu xxxlu değnek…
Müzikoloji, icra değişiklikleri – 2
Müzikoloji ve icra değişiklikleri, problemleri…
Müzikolojiye takviminizde yer ayırın: Bilgi-şölenleri/ sempozyumlar ve kongreler…
Müzikoloji ve Meragi’nin besteleri…
Müzikolojide Perde Transkripsiyonları ve Meragi’nin yeni bir eseri: Muhtasar Der İlm-İ Musiki...
Itri’nin keşfedilen yeni bir eseri mi? Evet, yeni bir şiiri…
Müzikoloji ve tercümelerin katkısı…
Türk Müziğinin “Bütünlüğü”ne evet - Itri Adına Ödül Organizasyonu…
Müzikoloji ve akademik çalışmaları teşvik…
Yeni yıl muamması: Itri muammasını çözen var mı?
Gencebay’a verilen ödül ve müzikolojide türler konusu…
Sanatçı, müzikolog, metodoloji ve yazı hakemliği…
Müzikoloji Atölyesi ve Sonuçları -1-
Muzikoloji ve Din...
Müzikoloji: Yanlışların karşısında durma cesareti...
Olmadı Kâmil Hoca: Müzik, eleştiri ve doğruluk...
Medeniyet sanat ve müzik...
Bir bestenin notası: Ahmed Hatiboğlu
İki kitap tanıtımı: Itri ve Makedonya’da Piyano, Prof.Dr. Aida İslam ve Balkan Türk Müziği
Panayot Abacı ve Türkiye’de müzikoloji kolay mı?..
Müzikolojiden Uluslararası Konservatuvara Makam Teorisi...
Müzikolojide birleşelim -3-
Müzik terapi ile başbaşa...
Müzikolojide birleşelim -2-
Bir “Müzik Bibliyografyası“nın başına gelenler...
Müzikolojide birleşelim...
1. Gazi Türk Müziği Günleri, Sazendeler Yarışması ve Müzikle tedavi olur mu?..
Türk Müziği Yarışması ve Uluslararası Sanat Müziği Kaynakları…
Gazi Üniversitesi’nde Kutlu Doğum Haftası ve Üniversiteler...
Ruhi Ayangil'in mektubu müzikolojinin feryadıdır...
Yüz yıldır aranan Meragi’nin Müzikler Hazinesi (Kenz-ül Elhan) adlı eseri bulundu mu?..
Müzikolojide Yeni Bir Metot: Bibliyometri Analizi
Müzikolojinin nedir şu edebiyat biliminden çektikleri...
Bugünlerin müzikolojik faaliyetleri...
Tarihi gerçekleri yazmak...
Müzikoloji ve sosyal psikoloji...
Diğer Yazarlar

Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı...
Kitabu İlmi'l-Musiki Alâ Vechi’l-Hurûfât'ın müellifi kimdir? -16-
Çalgıları geliştirmek nedir, nasıl olur?..
Fazıl Say'ın Feyzi Erçin'e desteği…
Nida Tüfekçi’nin Öğrencisi Olmak!..
Yazılarınızı bekliyoruz... Musiki Dergisi
Spor yazarı mı, müzik yazarı mı?..
Yeni YÖK’ün ve değerli başkanı Sn. Saraç’ın övgüye değer kararı: Müzik öğretmenliği açısından yapıcı bir değerlendirme…
Serhanende Nurettin Çelik ...
Meragi niçin 24 şube dedi? Hurufilikten etkilendi mi?..
Çevrimiçi Türk Halk Musikisi Videoları: "Konma Bülbül Konma Nergis Daline"
Günün Sözü
"Müzik, müzisyenlerin olsun, nota çalanların değil..."
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.31ms