Bugün - Tuesday, March 19, 2024
Foto Galeri
Video Galeri
Firma Rehberi
Künye
Reklamlar
Üye İşlem
 Bize Ulasin
www.musikidergisi.com Logo
-
İstanbul 27°°C
Haber Detayları

Müzik evrensel midir?.. Dr. Fatih Coşkun

...İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ifadesindeki “evrensel” sözcüğünden kastedilen nasıl ki kâinat değilse, dünya kastediliyorsa, “müzik evrenseldir” yargısındaki evren ve evrensel sözcüğünden kastedilen de üzerinde yaşadığımız dünyadır...

YAŞANIM Haberi - Tuesday, February 16, 2021 - 22:57
...İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ifadesindeki “evrensel” sözcüğünden kastedilen nasıl ki kâinat değilse, dünya kastediliyorsa, “müzik evrenseldir” yargısındaki evren ve evrensel sözcüğünden kastedilen de üzerinde yaşadığımız dünyadır...
Resmi küçültmek için üzerini tıklayın...

Bazı konularda, klişe olmuş, mutlak doğru olarak kabul edilen, ihtiyaç duyanın can simidi gibi atlayıp kullandığı fiyakalı söylemler vardır. İşte bu söylemlerden biri, bu yazının da başlığını oluşturan müziğin evrensel olduğuna dair bir yargı içeren “müzik evrenseldir” söylemidir. Sizce müzik evrensel midir ? Bu soruyla karşılaşana kadar hiç bunu düşündünüz mü ? Yoksa siz de bugüne kadar bu söylemi sorgusuz sualsiz kullananlardan mısınız ?

Hadi gelin bu yargıyı adım adım irdeleyelim. Öncelikle evren sözcüğünün anlamına bakarak işe başlayalım. Evren, sonsuz uzay ve uzay içindeki gök varlıklarının tümüdür. Yani eski dilde kâinat dediğimiz şeydir. Peki, insanoğlu bu uçsuz bucaksız evrende kum tanesi kadar bile olmayan, adına dünya/yerküre dediğimiz gezegenin dışında başka hayatlardan henüz haberi yokken, “müzik evrenseldir” söyleminin sahibi olan kimse sizce evrensel sözcüğünden evrenin yukarıda verdiğimiz tanımını kastetmiş olabilir mi ?

Tabii ki hayır. O zaman gelin şimdi de evrensel sözcüğünün anlamına bakalım. Evrensel sözcüğünü sözlük, “bütün insanlığı ilgilendiren, dünya ölçüsünde” olarak tanımlıyor. Sözcüklerin tek bir anlamı yoktur. Birçok sözcük mecaz anlamlar da dahil olmak üzere birden fazla anlamı içeren bir kuşatıcılığa sahiptir. Hatta kimi sözcüklerin anlam çerçevesi, zaman içinde tarihsel ve sosyal koşullara bağlı olarak insanların ifade ihtiyacını karşılamaya yönelik genişler ya da daralır hatta esas anlamından uzaklaşarak bambaşka bir anlama kavuşur. Dil, bu anlamda durağan bir disiplin olmayıp devingen bir doğaya sahip bir iletişim aracıdır.

Bu açıdan baktığımızda bizim burada “evren” ve “evrensel” sözcüğü için ölçüt alacağımız anlam tabii ki dünya/yerküre olacaktır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ifadesindeki “evrensel” sözcüğünden kastedilen nasıl ki kâinat değilse, dünya kastediliyorsa, “müzik evrenseldir” yargısındaki evren ve evrensel sözcüğünden kastedilen de üzerinde yaşadığımız dünyadır.

Evren ve evrensel sözcüğünden dünyanın kastedildiğini açıkladıktan sonra şimdi müziğin evrensel yani dünyasal/küresel olup olmadığına bakalım. Bir olgunun evrensel/küresel olması için o olguya ilişkin ölçütün “standartlık/sabitlik” olması gerekir. Bunu biraz açalım. Örneğin Alman Kimyası, İngiliz Matematiği, Rus Fiziği diye birşey yoktur. Çünkü fizik, matematik, kimya, biyoloji gibi konular kültür bağımlısı olmadığı, standart olduğu için dünyanın her yerinde fizik aynı fiziktir, kimya aynı kimyadır. Bu sebeple bu bilim dalları evrenseldir. Fakat Müzik, Felsefe, Edebiyat, Sinema, Din, Dil gibi kültür bağımlısı olan disiplinler, kültür bağımlısı oldukları için dünya çapında bir standarta, tek-tipliliğe sahip değildir. Genel-geçer tanımlara, formüllere, yapılara, özelliklere sahip değildirler. Bu sahalar ait oldukları toplumun kültürüyle ilişki halinde olup ilgili kültürün biçimlendirmesiyle ait oldukları kültüre özgü içeriğe ve özelliklere sahip disiplinlerdir. Bu nedenle Hint Müziği, Türk Müziği, Rus Müziği, Çin Müziği vb. adlandırmaya ihtiyaç duyarız. Aynı sebeple dünya üzerinde tek dil, tek din, tek müzik, tek mutfak, tek dans vs. yoktur. Çünkü tek kültür yoktur. Kültür farklılığı ifade kültürü olarak adlandırılan dil, din, sanat gibi sahalardaki çeşitliliğin sebebidir.

Buraya kadar yazdıklarımızı özetleyecek olursak demek ki bir olgununun evrensel olup olmamasını, o olgununun kültür bağımlısı olup olmaması belirliyor. Kültür bağımlısı olan olgu çeşitliliğe, farklılığa sahip olduğu için doğal olarak bir standarda sahip olamıyor. Standarda sahip olamayan bir olgu da dünya ölçeğinde olamıyor, kültürel ölçek içinde kalıyor. O halde sonuç olarak şunu söyleyebilir miyiz ? Müziği, kültür bağımlısı bir olgu olması yönüyle ele aldığımızda barındırdığı çeşitlilik, farklılık sebebiyle evrensel/küresel değildir, yereldir, bölgeseldir/coğrafidir. Fakat onu yalnızca bir “olgu” olması yönüyle ele aldığımızda evrenseldir. Yani, müzik insan ürünü bir olgudur. Ve dünyada insanın olduğu her yerde müzik de vardır. İşte “müzik evrenseldir” yargısındaki “evrensel” sözcüğünden kastedilen anlam budur. Bu çözümlemeye göre müzik, ona hangi açıdan baktığınıza bağlı olarak hem evrensel hem de evrensel değildir.

Facebook'ta Paylaş
 
Anahtar Kelimeler:İnsan, Hakları, Evrensel, Bildirgesi, ifadesindeki, “evrensel”, sözcüğünden, kas,
Kaynak / Editör
 
Yorumlar
*** Yorum Yaz
Bu habere hiç yorum yapılmamış, ilk yorumu siz yapın.

Diğer YAŞANIM Haberleri
Hür olmak... Tuluyhan Uğurlu
Müzik evrensel midir?.. Dr. Fatih Coşkun
Rusya’da Bale Topluluğu’nda 50 sanatçıda covit 19 tesbit edildi…

Rusya’da Bale Topluluğu’nda 50 sanatçıda covit 19 tesbit edildi…
Bir emeklilik hikayesi… Tanburi Hakan Talu
Türkiye’de covit-19 sürecinde müzisyenler ve müzik performansına etkileri… Orkun Zafer Özgelen
Yorgo Vapuridis : Türkiye'nin ilk taverna müzisyeni
Tanburi Sadun Aksüt arşivini İTÜ TMDK'ya bağışladı…
En Çok Okunanlar
En Çok Yorumlananlar
Diğer Başlıklar

Serhanende Nurettin Çelik... Bülent Aksoy
Datça Türk Müziği Günleri'ne müracaatlar başladı...
Münih LMU Müzikoloji Enstitüsü’nde "Gültekin Oransay" rafı... Nesrin Kalyoncu
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Balıkesir Türk Musikisi Sempozyumu (2022) ...
Gördüğümüzü mü icrâ ediyoruz ?.. Dr. Fatih Coşkun
Prof.Dr. Gültekin Oransay'ı 32 yıl önce bugün 59 yaşında kaybetmiştik... Ayhan Sarı
Mavi Nota Dergisi 2021 Ödülü Sıtkı Sahil'e verildi...
Tanbur: Bir resim ve İstanbullu bir saz hakkında... Hakan Talu
Hasan Saltık ile müzik endüstrisi üzerine bir söyleşi… Süleyman Fidan[1]
Günün Sözü
Müzikoloji mesleğini seçmiş isen rakamlarla konuşabilmeli ve de yazabilmelisin...
(Ayhan Sarı)
Yazarlar 
Röportajlar
Fırat Kutluk “Neden Müzik Dinleriz?“...
Ayhan Sarı - Kitabın adından başlayalım mı?  Buna bağlı olarak da kitabın sonunda müziği neden dinlediğimizin yanıtını veriyor musun? Fırat Kutluk - ...
»
»
»
Tarihte Bugün
Arşiv Arama
Facebook
Anasayfa
Site Haritasi
Sitenize Ekleyin
RSS Kaynagi
Hakkimizda
Reklamlar
Künyemiz
Facebook
Twitter
Bize Ulaşın
Copyright ©2013 - Tüm haklari sakli tutulmaktadir.
Bu sitede yayinlanan tüm resim, materyal ve içerigin telif haklari tarafimizca sakli olup izinsiz alinip kullanilamaz.
0.33ms